Hagenaars zijn niet zulke carnavalsvierders. Maar half februari dansen er wel draken en leeuwen door de Haagse straten, bij het Chinese Nieuwjaarsfeest. En op 1 maart zien we hoe hindoestanen er gekleurd op staan tijdens het lentefeest Holi Phagwa.
Het gebruik van maskers en vermommingen is al eeuwen oud. Bij een van oorsprong religieus feest als carnaval is verkleden een essentieel element om los te komen van het dagelijkse leven. Een masker kan vrijheid geven, maar het kan ook omgekeerd werken. Hoe vaak gebeurt het niet dat we onszelf alleen maar geloofwaardig vinden als we een ‘masker’ opzetten? Gelukkig zijn we altijd meer dan de rol die we spelen. Oosterhuis schreef al: Wie wordt ontmaskerd, wordt gevonden.
Huisvrouw met rollers
Van 11 tot 13 februari staat in een groot deel van het land de wereld op zijn kop. Het bestuur van de stad is in handen van de Prins en uit je dak gaan is de tijdelijke collectieve regel. Er zijn natuurlijk mensen die ervan gruwen, maar laat er geen misverstand over bestaan: voor de carnavalsgangers is het feest!
‘De mooiste tijd van het jaar’, worden deze drie dagen wel genoemd: de kakofonie van de muziek, het zingen, de optocht, het hossen, het drinken en vooral de saamhorigheid. Iedereen stapt in een andere rol en niemand wordt uitgesloten. Het heeft ontegenzeggelijk iets: een paar dagen heel iemand anders zijn dan je normaal gesproken bent. Door je kostuum of masker word je een huzaar, een priester, een huisvrouw met rollers, mr. Bean, Trump of een bol wol. Je sociale status en geslacht spelen niet meer mee en dat geeft vrijheid, want met de verwisseling van je identiteit, kunnen ook andere grenzen verschuiven. In een vermomming durf je soms meer en doe je dingen waar je de rest van het jaar niet eens over nadenkt.
[slider]
[slide]
[/slide]
[slide]
[/slide]
[/slider]
In Den Haag is geen carnavalsvereniging meer, maar er worden natuurlijk wel feesten gevierd. Bijvoorbeeld het hindoestaanse lentefeest Holi Phagwa, waarbij de overwinning van de lente op de winter én van het goed op het kwaad wordt gevierd. Er is een vergelijkbare verbroedering als bij carnaval, doordat iedereen elkaar van onder tot boven bestuift met gekleurd poeder. Hierdoor is het ook niet meer helemaal duidelijk wie wie is en is het pak van de wethouder aan het eind van de dag net als dat van ieder ander paars, geel en groen. Deze gemeenschappelijkheid is ook in de Chinese gemeenschap bij de viering van het Chinees Nieuwjaar, op 16 februari. Een feest vol symboliek met draken- en leeuwendansen, waarbij mensen zich vermommen als dier en daardoor macht, geluk of voorspoed uitbeelden en het kwaad afschrikken.
Zorro
Je zou een masker kunnen zien als een grens tussen binnen en buiten, tussen jezelf en de rest. Bekende publieke creaties als Batman, Zorro en Darth Vader dragen maskers. Ze doen dit om hun werkelijke identiteit te verhullen, om angst aan te jagen of om geloofwaardig te zijn. Een masker is feitelijk slechts een hulpmiddel, maar kan veel invloed hebben. We hebben allemaal onze maskers. Bijvoorbeeld dat van de harde werker, de redder of de kunstenaar. Een masker geeft mogelijkheden, maar je kunt er ook in verstrikt raken als je alleen nog maar gelooft in de rol van dat masker. Dan wórd je je eigen masker, in onvrijheid.
Zelf ben ik niet zo’n carnavalsganger, maar ik kijk er wel met een sympathiek oog naar. Niet vanwege het gehos en de knetterharde muziek, maar om de inspiratie van eenmaal per jaar gelegitimeerd uit je eigen maskers te mogen stappen.
Tekst en foto’s: Jolly van der Velden
