Margreet Klokke, predikant in de Kloosterkerk, neemt afscheid. Ze gaat in de Leidse Binnenstadsgemeente werken. ‘Het knielen tijdens het kyriegebed zal ik missen.’ Een terugblik.
Na bijna achttien jaar verruilt Margreet Klokke de Haagse Kloosterkerk voor de Hooglandse kerk in Leiden. Ze wordt predikant van de Binnenstadsgemeente. Op 4 februari neemt ze afscheid.
Tijdens het interview, begin januari, wekt ze niet de indruk dat ze al bezig is om haar koffers te pakken. ‘Ik ben een mens van het nu en ik zit hier nog volop in het werk’, vertelt ze. ‘Gisteren had ik met mijn collega Rienk Lanooy onze jaarlijkse brainstormdag. Hij heeft ook met mij meegedacht over Leiden, maar we zijn vooral bezig geweest met plannen voor het nieuwe seizoen in de Kloosterkerk.’
Emoties
Terugkijkend op de afgelopen jaren komen er bij Klokke veel goede momenten naar boven. De ontroerendste daarvan beleefde ze in het pastoraat. ‘Het zijn vaak situaties die te maken hebben met ziekte en overlijden, maar ook rond doop- en trouwdiensten heb ik veel bijzondere ontmoetingen gehad.’ Haar rol bij een uitvaart vindt ze een van de mooiste onderdelen van haar werk. ‘Wat je doet als dominee is het kanaliseren van de emoties. Dat betekent dat al die emoties ook door jou heen moeten gaan, je moet ze binnen laten komen en verwerken. De familie en vrienden vertellen het levensverhaal op het niveau van de herinneringen. Als dominee breng ik het verhaal van die enkele mens in verband met het grote verhaal van God en mensen. Na een uitvaart ben ik aan de ene kant moe, tegelijk voel ik me ook levenslustig. Je voelt op zulke momenten sterk waar het in het leven om gaat en wat echt belangrijk is.’
Veel bijzondere momenten speelden zich af rond de zondagse kerkdiensten: ‘In de Kloosterkerk knielt de predikant tijdens het kyriegebed. Dat is zo mooi, ik ken dat van geen enkele andere protestantse kerk. Dat zal ik zeker missen als ik in Leiden ben.’ Ook diensten waarin muziek of kunst een rol spelen betekenen veel voor Klokke: ‘Soms voel je dan dat alles gaat meezingen. Je hebt de preek, de gebeden en met muziek en kunst erbij wordt het een meerdimensionale ervaring. Je hele lijf en ziel wordt erbij betrokken. Soms doet het weer zelfs mee.’
Best jong
Het kan niet anders of er waren in al die jaren ook moeilijke situaties en momenten. Toen ze in de Kloosterkerk begon, was ze veertig jaar. ‘Best jong nog’, vindt ze achteraf. ‘Het is een grote en soms ook wel kritische gemeente. Ik vond het moeilijk om niet te afhankelijk te zijn van feedback en van kritische blikken die ik soms voelde, al was dat misschien deels projectie. Het was noodzakelijk dat ik daarin een geestelijke ontwikkeling doormaakte. Daar heb ik begeleiding bij gezocht.’
Als een van de uitdagingen noemt Klokke de serie diensten die ze samen met collega Lanooy hield, waarbij ze filosofen in gesprek brachten met de Bijbel. ‘Dat was voor ons echt pittig, want wij zijn natuurlijk geen filosofen. We willen in de Kloosterkerk de aansluiting zoeken bij de geest en de cultuur van de tijd en daar is dit project een goed voorbeeld van. Je hoort en merkt dat de behoefte aan zingeving groeiende is. Het wordt blijkbaar toch te mager om alleen met je eigen verhaal op Facebook te staan.’
Met collega Lanooy werkt Klokke alweer acht jaar samen, eerder deed ze dat acht jaar met Pieter Lootsma. ‘Samenwerken is leuk’, stelt ze, ‘maar het is ook een kunst die we ontwikkeld hebben. Het is belangrijk om je aan een aantal afspraken te houden; het werk niet dubbel doen bijvoorbeeld, maar het elkaar toevertrouwen, elkaar iets gunnen en niet door elkaars wijk gaan fietsen. Als je je aan de afspraken houdt, is het alleen maar inspirerend.’ In de Leidse Binnenstadsgemeente is Klokke straks de enige predikant. ‘Ik wil weleens kijken hoe het is als ik het alleen doe en wat er dan met me gebeurt. Ik vind het leuk om weer in een ander soort stad en dynamiek terecht te komen. De Hooglandse kerk staat midden tussen de winkels. Dat geeft een andere sfeer en andere mogelijkheden dan de Kloosterkerk, die meer tussen de musea staat. Zo heeft elke kerk zijn eigen context. Het is spannend om te kijken wat je in die specifieke context kunt doen.’
Tekst: Irna van der Wekke
Foto: Gerhard van Roon
