‘Geloven in groen’ heet het initiatief van verschillende Haagse geloofsrichtingen, om hun gebedshuizen milieuvriendelijker te maken. Tijdens een bijeenkomst in de Al-Hikmah moskee werden kennis en ervaringen uitgewisseld. ‘Duurzaamheid is geen luxe, het zit in ons geloof gebakken.’
Eind vorig jaar kwamen zo’n veertig moslims, christenen en hindoes samen in de Al-Hikmah moskee in Moerwijk om te praten over milieuvriendelijke gebedshuizen. Organisator was Initiatives of Change, een wereldwijd netwerk van mensen van verschillende levensovertuigingen met als doel zich in te zetten voor een betere wereld. De bijeenkomst was gehouden in opdracht van de gemeente Den Haag en is onderdeel van het initiatief ‘Geloven in Groen’. Daarin slaan gebedshuizen van verschillende geloven de handen ineen om onder andere CO2 te besparen.
Op enkele bijeenkomsten wisselen gelovigen ervaringen en kennis uit op het gebied van energiebeheer en tuinieren. Ze krijgen ondersteuning van adviesbureau De Verbouwwinkel, dat in 2017 bij vijftien gebedshuizen een quickscan uitvoerde om het huidige energieverbruik en mogelijkheden voor verbetering in kaart te brengen.
Overeenkomsten
De bijeenkomsten scheppen een band. Bij hun inzet voor duurzaamheid ontdekken gelovigen veel overeenkomsten: het werken met vrijwilligers, het vaak beperkte budget, een achterban die je moet zien mee te krijgen en de grootte van de gebouwen. En: de religieuze inspiratie om te zorgen voor de aarde en alles wat daarop leeft.
‘Ik was positief verrast door wat de gebedshuizen al doen’, zegt Floris Schuit van De Verbouwwinkel. ‘Mensen zijn betrokken. Ze hebben echt een doel voor ogen, ze willen een beter mens zijn en bijdragen aan een betere samenleving.’ Maar tussen willen en kunnen staat vaak het budget. ‘Daarom hebben we in onze adviezen duidelijk de investering steeds afgezet tegen de milieuwinst.’
Duurzaamheid gaat niet alleen om technische snufjes, maar ook om bewustwording, zegt bouwtechnicus Ismail Khallouki van de as-Soennah moskee. Daar worden de temperatuur en verlichting gereguleerd, en in de rituele wasruimte hangen A4-tjes die moskeegangers oproepen om zuinig te zijn met water. Khallouki: ‘In de Koran staat dat je zo min mogelijk water moet verspillen.’
Vegetarisch
Toch blijkt het niet altijd gemakkelijk anderen mee te krijgen om de daad bij het woord te voegen, merkt Klaas Bruins, diaconaal werker bij buurt- en kerkhuis Bethel. Toen ze twee van de acht maandelijkse buurtmaaltijden vegetarisch maakten, kwam er protest van de buurtbewoners. ‘Ik heb uitgelegd waarom we het doen, maar sommigen blijven nu weg.’ Bruins neemt niet alleen deel aan ‘Geloven in Groen’ om ideeën op te doen, maar ook om geïnspireerd en gemotiveerd te blijven. ‘Sommigen verwarren behoeftes met rechten. Maar we kunnen niet zomaar alles doen. Mijn geloof maakt me bewust van de verantwoordelijkheid die we hebben. Ik stel me voor hoe God naar zijn schepping kijkt. Het moet pijnlijk zijn hoe wij er mee omgaan. Ik vind het inspirerend dat iedereen hier vanuit zijn eigen achtergrond die verantwoordelijkheid voelt.’
Rentmeesterschap
Veel religieuze tradities blijken overeenkomstige ideeën te hebben over de omgang met de natuur, zoals het rentmeesterschap. De profeet Mohammed zei: ‘Als het laatste uur aanbreekt, terwijl je een jong boompje naar de aarde draagt om het te planten, ga dan door en plant het.’ Een uitspraak die ook onder christenen bekend is en Luther ooit gedaan zou hebben. Verschillende aanwezige gebedshuizen willen deze filosofie eer aan doen door voor meer groen rondom hun gebouwen te zorgen.
Groen heeft meer nut dan het vermeerderen van de biodiversiteit. De Marcuskerk heeft een buurttuin. Bettelies Westerbeek, die het tuinenproject leidt, zegt: ‘De tuin biedt een laagdrempelige manier om met elkaar in contact te komen.’
De gebedshuizen blijven met elkaar in gesprek. Zo ontstond het idee om elkaars tuinen te bezoeken en uit te wisselen over zonnepanelen. Jan Vroonland (Kerk in Actie) en Deniz Özkanli (Islamitische Stichting Nederland), die samenwerken in het netwerk ‘Groene Kerken’, lieten alvast zien dat er nog veel stappen zijn die gebedshuizen kunnen nemen, van groen beleggen tot de inkoop van de juiste bloemen. Özkanli: ‘We moeten duurzaamheid niet als extraatje of luxe zien. Het zit in ons geloof ingebakken.’
Tekst: Irene de Pous
Foto: Martine Sprangers. Zich inzetten voor duurzaamheid vanuit verschillende religieuze tradities schept een band.
Dit is een ingekorte versie van een artikel dat eerder verscheen op de website van Initiatives of Change: iofc.nl.
