‘Het is een leugen dat prostituees dit werk vrijwillig, enthousiast en spontaan doen’, zegt Eva Wielenga van Stichting De Haven. De christelijke stichting staat hen bij. Daardoor lukte het Mercedes om weg te komen uit een seksclub.
Geduldig lopen de medewerksters van Stichting De Haven de Haagse prostitutiestraten en seksclubs af. Ze steunen de vrouwen met raad en daad, indien gewenst met de Bijbel in de hand. Soms lukt het iemand ‘eruit’ te krijgen.
Drie maanden twijfelde Mercedes (45), voordat ze toegaf aan druk uit haar omgeving om in een seksclub te gaan werken. Vroeger had de Colombiaanse een prima leven in Spanje, met man en twee kinderen en een baan als kassière in een grote supermarkt. Nu woonde ze al twee jaar in Den Haag en hield ternauwernood het hoofd boven water met kleine klusjes. Al die tijd kreeg ze voorstellen van andere Zuid-Amerikaanse vrouwen om achter het raam te komen werken. Mercedes wilde niet, maar de lasten van studie en huisvesting voor haar kinderen drukten zwaar. Bovendien verlangde ze zelf ook naar een behoorlijk leven, na een huwelijk van tweeëntwintig jaar dat op de klippen liep, de daaropvolgende depressie plus het verlies van haar baan.
Mensenhandel
‘Het is een leugen en een farce dat prostituees zzp’ers zijn die dit werk vrijwillig, enthousiast en spontaan doen’, zegt Eva Wielenga, algemeen manager van Stichting De Haven, beslist. ‘Dat is misschien één à twee procent. Achtennegentig procent is gedwongen door afkomst, economische omstandigheden of bijvoorbeeld een verleden van misbruik. Of ze zijn slachtoffers van mensenhandel. Er is wanhoop in het spel, op welke manier dan ook.’
Mercedes ging in op het voorstel van een klant van de nagelsalon waar ze wel eens voor werkte en liet zich meetronen naar een seksclub. Werken achter de ramen wilde ze absoluut niet. Als het dan toch moest, dan liever in de beslotenheid van een club. De schok was er niet minder om. ‘Ik had helemaal geen ervaring. Op de eerste dag zag ik allemaal naakte mensen. Ik wilde eigenlijk alleen maar keihard weglopen.’ Ze zette door en kwam terecht in een neerwaartse spiraal. Ze kwam thuis met geld, maar van binnen voelde ze zich helemaal kapotgemaakt. ‘Het werk is destructief. Ze slaan niet of schelden je niet verrot, maar je wordt ontzettend gebruikt. Het geld lijkt mooi, maar het werk maakt je lichaam kapot.’
Soort slavernij
Ruim zeventig procent van de prostituees in Nederland vertoont verschijnselen van dissociatie, een toestand van het zich afsluiten van de werkelijkheid. ‘Ze zetten de knop om en zijn in gedachten ergens anders’, licht Wielenga toe. ‘Het werk dat ze doen is fysiek en vernederend.’ Achtenzestig procent heeft symptomen van posttraumatische stressstoornis (PTSS). ‘We krijgen hier vrouwen die soms verknipt en beschadigd zijn door het werk, de klanten of het geweld. Ze voelen zich minderwaardig, vies en vernederd. Er is een bewustzijn in hen geslopen: ik kan niks anders meer, ik ben nergens anders goed voor.’
Voordat er een klant kwam, bad Mercedes op haar knieën tot God om hulp in haar voortdurende strijd om het leven in de prostitutie vol te houden. Hij kwam met Kerst 2014, in de gedaante van medewerksters van De Haven. ‘Voor God ben jij een stralende ster’, zei veldwerkster Dia. ‘Je kunt hier wegkomen.’ Mercedes begon te twijfelen, maar ging niet meteen overstag. ‘Het vraagt veel innerlijke kracht om het los te laten. Geld verdienen is een soort slavernij, het houdt je gevangen.’ Ze zag het genoeg om zich heen: meisjes die werkten voor dure tassen en om hun familie te onderhouden, maar misschien wel vooral voor die mooie spullen. Ze ging er een beetje in mee, geeft Mercedes toe. ‘Je bent je er in eerste instantie niet van bewust dat het werk je kapot maakt.’
Toch hoefde ze niet langer dan een maand na te denken en in januari 2015 stapte Mercedes er – na drie jaar – uit. De Haven zorgde voor taallessen, wees op het bestaan van de Voedselbank en een speciale uitkering voor uittredende prostituees. Inmiddels heeft Mercedes er een opleiding ‘dienstverlenende in de zorg, niveau 1’ op zitten en zegt ze: ‘Ik wil groeien, naar niveau 2, 3, 4.’ Ooit loog ze haar familie voor dat het opgestuurde geld van schoonmaakwerk kwam. Nu is dat daadwerkelijk het geval; ze heeft een vast contract bij een woonzorgcentrum, waar ze schoonmaakt en boodschappen doet. Het is een fractie van wat ze verdiende in de club, maar: ‘Dat kleine beetje geld geeft veel meer voldoening.’
Mercedes is een gefingeerde naam.
Tekst en foto: Matthijs Termeer
Op de foto: Mercedes, die niet herkenbaar op de foto wilde, leest drie keer per dag de Bijbel.
[hr style=”single”]
Tussen ‘geslagen’ en ‘leuk’
‘Mercedes is een uitzonderlijk geval’, zegt Eva Wielenga van Stichting De Haven. ‘Veel van onze cliënten hebben een lange aanlooptijd nodig.’ Volgens het Korps Landelijke Politiediensten is 50 tot 80 procent van de sekswerkers ‘gedwongen’. Wielenga: ‘Natuurlijk zeggen ze niet: we zijn gedwongen. Tussen “erin geslagen” en “dit ga ik leuk doen” zit een groot grijs gebied. Dat is waar de meeste van onze cliënten zich bevinden.’ In 2017 had De Haven 2.728 ‘straatcontacten’ met prostituees, waarvan 139 nieuwe, en 7 ‘maatjestrajecten’, waarbij vrouwen worden gekoppeld aan een vrijwilligster om een sociaal netwerk op te bouwen buiten de prostitutie.
Er zijn per jaar ongeveer 50 vrouwen die daadwerkelijk bij De Haven aankloppen voor een ‘traject’. Gemiddeld stappen 10 vrouwen per jaar uit de prostitutie met hulp van Stichting De Haven.
Op 23 mei 19 uur gaat Liberty (de vereniging van Haagse sekswerkers) in gesprek met de buurt. Buurthuis de Sprong Paviljoensgracht 33.
