Toen we zo’n vijf jaar geleden in Turkije waren, kruisten we enkele malen het spoor van de apostel Paulus. Het maakte ons nieuwsgierig naar meer. Daarom begonnen we zondag aan een reis door Griekenland, waar we alle plaatsen aandoen waar de apostel ons op zijn tweede ‘zendingsreis’ voor ging. Paulus, wat je ook over hem denkt, – en ik zou mijn bibliotheek kunnen vullen met pittige discussies over deze doordouwer – zonder hem was het geloof in Jezus een joods binnenbrandje gebleven.
Neapolis
Ons reisgezelschap – we zijn met z’n veertigen – was vandaag in Kavala waar Paulus in 49 n.C. voet aan wal zette. Hij was van Turkije overgestoken naar Europa omdat hij droomde dat een Macedonische man riep: ‘Kom over en help ons’. Neapolis heette het stadje toen nog, waar de drager van het goede nieuws in Europa aan land ging. Kavala, begin twintigste eeuw een handelsstad van formaat, waar de in het achterland verbouwde tabak overal op de wereld aftrek vond. Inmiddels staat de streek goed aangeschreven voor de uitstekende wijnen die er geproduceerd worden. En van het marmer in de streek is China een grote afnemer. Zij hebben zelfs al enkele mijnen in bezit. Wellicht één van de manieren voor Griekenland om uit de grote crisis van enkele jaren geleden te klimmen. In het stadje is, redelijk recent, een groot gedenkteken opgericht waar de komst van de apostel wordt herdacht. Een deel van ons gezelschap liep door het rode voetgangerslicht om snel foto’s te kunnen maken. Ach ja, heeft Paulus ook niet geschreven dat we niet langer ‘onder de wet’ leven? Onderdeel van zijn verkondiging die hem, in de steden waar hij komen zou, nogal forse tegenspraak en levensgevaar opleverde.
[slider easing=”easeInQuad” directionnav=”true”]
[slide]
[/slide]
[slide]
[/slide]
[slide]
[/slide]
[/slider]
Gewapende vrede
We volgden de autoweg naar Filippi – zo’n 16 km – die over en langs de oude via Egnatia gaat waar Paulus te voet ging. Deze eeuwenoude route tot ver in de Balkan, was bedoeld om Romeinse legioenen snel te kunnen verplaatsen. Samen met zijn helpers Silas, Timotheüs en Lucas had Paulus alleen de wapenen van vrede en gerechtigheid voor onderweg. De eerste stad waar ze arriveren is Filippi, in de vierde eeuw voor Christus gesticht. De oorspronkelijke bewoners aanbaden er de god Dionysos (Bachus bij de Romeinen), wiens berg tegenover het grote amfitheater ligt. De Romeinen vergrootten het openluchttheater en richtten het in voor gladiatorengevechten en spelen met wilde dieren. De god van de wijn en de extase moest wijken voor de verheerlijking van geweld en macht. Van de muur van Hadrianus in Engeland tot op de Balkan bewaren de Romeinse legioenen de Pax Romana – de met het zwaard afgedwongen vrede. Maar in Filippi wordt een bres geslagen in de ideologie van de gewapende vrede. Waar Rome rebellen ter afschrikking aan het kruis sloeg, wordt dit gruwelijke doodsinstrument drager van Gods weerloze overmacht!
Doortastende dame
Op sabbat, bij een wasplaats aan het riviertje Zygaktis, ontmoet de apostel Lydia. Een doortastende dame die tijdelijk in Filippi woont en het geloof van Israël omhelst heeft. Ze komt daar met andere vrouwen samen om te bidden, want Filippi heeft nog geen synagoge. Twintig eeuwen later staat ons gezelschap op de plaats waar ze zich laat dopen. Want… ‘de Heer heeft haar hart geopend’. Meer staat er niet, maar ons gezelschap weet ook niet veel meer als het over het eigen geloof gaat. Maar we realiseren ons: het begon met een vrouw die haar hart en huis opende voor vreemdelingen. Zoals zij ook, ondanks goede zaken, een vreemdeling was in Filippi. Een vrouw in een mannenwereld, een vreemdeling in Europa. Omdat zij zich liet dopen, zijn wij op reis gegaan. Paulus achterna, om meer te ontdekken van het verrassende spoor dat hij door Europa trok.
Tekst en foto’s: Rob van Essen
Op de foto boven: icoon van Lydia.
