Op een steenworp afstand van de doopplaats van Lydia is niet zo lang geleden een doopkapel gebouwd. De wanden en plafonds zijn voorzien van mozaïeken met dooptaferelen. In de hal op de vloer een mozaïek van Griekenland waarop Paulus’ reis is aangegeven. De ruimte is een vrolijke mix van Oosters Orthodoxe en Rooms katholieke elementen. De kapel mag gebruikt worden voor doopviering met of zonder eucharistie. Natuurlijk, als een ikoon van Lydia je bij de entree welkom heet, dan kan de doop hier niet anders dan kerkgrens overschrijdend beleefd worden.
Enthousiaste stalkster
Voorafgaand aan dit bezoek waren we rondgeleid door de opgravingen van Filippi, waar we de indrukwekkende restanten zagen van een basilica die in 314 gebouwd werd. Eén jaar nadat, met het ‘Edict van Milaan’ het christelijk geloof door de keizer in heel het rijk erkend werd. Paulus had dat niet kunnen bedenken toen hij in Filippi in de gevangenis zat. En dat alleen omdat hij een al te enthousiaste stalkster van zich afgeschud had. Het motto ‘als er maar over je gepraat wordt’ ging voor hem niet op. Maar wat voor de onvrijwillige verkondigster bevrijding betekende, beroofde haar eigenaars van hun investering. Stokslagen en opsluiting zijn het deel van Paulus en zijn gabbers. Wij konden even een blik werpen in een oud waterreservoir, dat volgens de overlevering de gevangenis was waar ze hun lot afwachtten. Geen plek waar je verwacht dat mensen spontaan de lof Gods gaan zingen. Maar ook hier bleek weer eens dat de psalmen geen ‘feel good-liederen’ zijn, maar geboren worden in ademnood. Zingen is twee keer bidden, zei een oude kerkvader. Van de gevangenis en Filippi is niet veel mee over. Maar de verhalen van levensverandering, van Lydia, van de gevangenbewaarder en zijn huisgenoten, verdwenen niet onder het puin. We horen dat zij kopje onder was gegaan om van levensangst en schuld bevrijd te worden. Onze gids las het verhaal toen iedereen klaar was met fotograferen. Maar als die foto’s ooit zoek geraakt zijn in de digitale woestijn, dan blijft het verhaal doorverteld worden: tussen de puinhopen, in de liturgie, bij de dagelijkse bijbellezing.
De vierde-eeuwse kerk van Filippi heeft een aardbeving en de teloorgang van de stad niet overleefd. Maar vandaag waren we in Tessaloniki en bezochten de kerk van de ‘heilige Demetrios’, een martelaar uit de derde eeuw. Grondplan en structuur van deze basilica zijn gelijk aan de ‘Demetrius’ basiliek van Filippi. Ook deze kerk is in de loop der eeuwen enkele malen tot niets terug gebracht. Maar het geheim van de kerk zagen we in de crypte eronder. Een labyrint van gangen, waar nog de structuur van een Romeins badhuis in herkend kan worden. Later gebruikt als gevangenis, waar Demetrius rond 306, tijdens de christenvervolgingen van keizer Diocletianus, als martelaar stierf. Ondanks vervolging, eeuwenlange bezetting door de Ottomanen, is de vlam van het geloof niet gedoofd in Tessaloniki. We zagen in het plaatselijke ‘Museum van Byzantijnse cultuur’ hoe de vroomheid in iconen, gracieus borduurwerk en doorluchte, handgeschreven evangelieboeken vrucht heeft gedragen. Zo mooi, dat onze bewondering enkele malen het alarmsysteem deed afgaan. Onze Griekse gids raakte er niet door van de wijs. Met zichtbaar genoegen deelde ze wat in genade is overgeleverd en zelfs in een museum mensen tot grensoverschrijding verleidt.
Tekst en foto’s: Rob van Essen
[slider speed=”1200″ timeout=”8000″]
[slide]
[/slide]
[slide]
[/slide]
[slide]
[/slide]
[/slider]
