We arriveren ’s avonds in Kalambaka en na het diner maken we nog even een rondje langs de winkeltjes met goden, T-shirts en olijfzeep. Achter de straatjes rijzen hoge, strenge rotsen op. Rond het jaar 1000 vestigde zich daar een kluizenaar in een grot. Hij kreeg gezelschap van andere Godzoekers en op een gegeven moment waren er zo’n twintig kloosters. De uitstraling van de lampen, tegen het nachtelijk duister, gaf de associatie met hemellichamen. Vandaar de naam voor dit gebied: meteoron.
Religieuze kijkdoos
De kloosters, waar de Oosters Orthodoxe ritus gevolgd wordt, hebben een bewogen geschiedenis. Onder de vier eeuwen Turkse heerschappij zijn er vele gesloten. Onder de nazi-bezetting tijdens de oorlog werden kloosters in brand gestoken. Het kloosterleven was de verdwijning nabij. Maar in de laatste decennia zijn twee kloosters gerestaureerd en zijn er weer zes levende gemeenschappen. Wij bezochten het grote Meteora-klooster, waar je een aardige klim voor over moet hebben. Maar eenmaal binnen de muren is een prachtig museumgedeelte, waar zowel de geschiedenis van het religieuze leven als de historie van Griekenland tentoongesteld is. En we bezoeken de kloosterkerk, waar je zintuigen gebombardeerd worden door kleuren en vormen, iconen en kruisen. Het is een verwarrende ervaring voor sommigen uit ons gezelschap. Wie gewend is in een sobere dorpskerk te bidden, krijgt waarschijnlijk het gevoel in een religieus Disneyland verzeild te zijn geraakt. Wat ik zelf verwarrend vond was de continue stroom van toeristen, die uit talloze bussen kwam op het rotsplateau. Ze komen naar de plek waar monniken ooit God wilden vereren en zoeken, hoog en in stille afzondering. Maar nu is deze plek van verborgen geestelijk leven getransformeerd tot een religieuze kijkdoos. Helemaal gezwicht voor de commercie is men niet: vrouwen moeten in rok tot onder de knie en bedekte schouders en mannen niet in korte broek. En dat wordt serieus gecontroleerd! Maar vrouwen kunnen zo nodig ter plekke en rok lenen. ‘Wat heeft dit alles nog met Paulus te maken?’, vroeg iemand. ‘In ieder geval zouden deze kloosters er niet geweest zijn als Paulus de roepstem uit Europa genegeerd had’, zei ik.
Dogmaticus?
Erover doordenkend besefte ik dat protestanten Paulus voornamelijk zien als de ‘dogmaticus’ die geschreven heeft waar het in het geloof om moet gaan. Maar Paulus was ook een mysticus: hij had visioenen, schrijft dat hij werd opgetrokken tot in de zevende hemel, sprak in ‘tongen’ (vervoering) en verlangde ernaar met Christus verenigd te worden. Voor veel moderne christenen geloofsuitingen die hen minstens zo vreemd zijn als de overweldigende onderdompeling in de Grieks Orthodoxe liturgie. En al die toeristen uit Japan, Amerika (en Nederland!), kan dat eigenlijk wel? Paulus en zijn drie gabbers preekten niet in de Romeinse theaters. Staat de gastvrijheid van de monniken niet ver af van de indringende roep navolgers van Jezus te zijn? Maar dan schiet mij te binnen hoe tevreden er gemeld werd dat er wel 75000 mensen op de Pinksterconferentie van Opwekking waren. Zouden de liederen daar (waarin God zelden ver weg is) en de genezingsdienst van Martin Koornstra door de apostel herkend zijn als doorwerking van zijn verkondiging dat we met Christus moeten sterven en opstaan? Misschien moeten we gewoon accepteren dat de vele lichten in deze wereld een gebrekkige afglans zijn van het ware Licht. Sommige lichten doven en anderen winnen nieuwe glans.
Tekst en foto’s: Rob van Essen
Op de foto boven: Klooster in Meteora.
[slider speed=”1200″ timeout=”8000″ animationloop=”true” directionnav=”true”]
[slide]
[/slide]
[slide]
[/slide]
