Op uitnodiging van onze gids Ineke gebruiken we de lunch aan het vriendelijk haventje van Archaia Epidavros aan de Saronische golf. Ik maak daarna nog even een ommetje en binnen een mum van tijd ben ik de weg kwijt. Nat van het zweet arriveer ik tien minuten te laat bij de bus. De Griekse gids wacht op ons in Epidaurus die ons rondleidt in de opgraving van het belangrijkste gezondheidscentrum van de oude wereld.
Volgens de mythe in de 6e eeuw v.C. gesticht door Asklepius, bij ons bekend dankzij de ‘esculaap’ van de huisarts. Dwars door oorlog en afbraak heen heeft het centrum tot de 5de eeuw n.C. gefunctioneerd. Het centrum is ook bekend dankzij het theater dat tot het mooiste in Griekenland gerekend wordt en 12.000 toeschouwers een plek kon geven. Er werden theaterstukken opgevoerd van Griekse schrijvers. Want zieken werden in Epidaurus betrokken bij hun genezing. Het prachtige theater is nu in de zomermaanden het toneel van een drama-festival, waar oude Griekse toneelstukken worden opgevoerd. Er zijn zo’n duizend jaar lang mensen uit het hele rijk naar dit genezingscentrum gekomen. Er was een hotel met 160 kamers, twee verdiepingen hoog, met een oppervlakte van 5000 vierkante meter. Gasten werden allereerst onderzocht of hun kwaal of aandoening te behandelen was. Zo nee, dan mocht je weer gaan. Wie bleef kreeg een therapie voorgeschreven: eerst moest het lichaam ontgift worden.
Men kon deelnemen aan kunstateliers, sport en het theaterbezoeken.
De Grieken kenden niet de scheiding tussen lichaam en geest. Onze gids sprak – heel modern – over de psychosomatische aanpak in Epidaurus. Ik moest direct denken aan de Zwitserse arts Paul Tournier die dat zo’n 60 jaar geleden al volhardend uitdroeg, In het audium waren muziekuitvoeringen. Sommige behandelingen waren wel exotisch. In de Asklepiuscultus werd bij koortsende mensen wel een (niet-giftige) slang om de hals gehangen. De koudbloedige moet het warme lijf verkoelen. Uiteraard speelde er ook de religieuze gedachte in mee dat de slang – hij legt zijn huid af – genezende kracht heeft.
Vergeven en verdragen
In het kleine museum van Epidauros waren talrijke dankbare inscripties van mensen die hier genezing vonden. Ook waren vele votiefgeschenken uitgestald. Een belangrijke plaats nam ook de aanbidding van Gaia (moeder aarde) in. Die verering bepaalde de zieke erbij dat gezondheid mede bepaald wordt door het besef van onze aardsheid en het evenwicht tussen lichaam en geest. Uiteraard zou Paulus zich gekeerd hebben tegen de verering van de goden die we hier vonden: Gaia, Athene, Asklepius en zijn dochters Hygieia (gezondheid), Acheloïs (maan en pijnstilling) en Panacea (geneesmiddelen). Tegelijk deelde Paulus een aantal fundamentele inzichten met deze Griekse benadering. Ook in Israël ging het om de eenheid van lichaam en ziel. Schuld maakt ziek, een vrolijk hart bevordert de genezing. De apostel schrijft aan de Korinthiërs dat hun onderlinge strijd ziekmakend is. Elkaar vergeven en verdragen, daar word je samen beter van als gemeenschap, Niet met een beroep op moeder Gaia, maar de Geest van het nieuwe leven, roept Paulus de mensen op verstandig met hun lijf om te gaan. Want ‘geestelijk’ betekent bij hem niet dat het aardse minderwaardig is. Het lichaam mag helemaal meedoen. Rennend door het dorp van onze gids, hijgend en zwetend, bedacht ik mij dat wat meer lichaamsbeweging mij geen kwaad zou doen.
Tekst en foto’s: Rob van Essen
Op de foto boven: Theater in Epidaurus, met plaats voor 12.000 toeschouwers.
[slider speed=”1200″ timeout=”8000″ animationloop=”true” directionnav=”true”]
[slide]
[/slide]
[slide]
[/slide]
[/slider]
