Het project ‘Kies! Sociale supermarkt’ wil klanten van de Voedselbank in Zuid-West en Loosduinen motiveren om het heft in eigen hand te nemen. Geen gemakkelijke taak, er zijn veel problemen. Diaconaal opbouwwerker Kees Buist: ‘Maar ze hebben doorzettingsvermogen.’

‘Er hoeft maar dát te gebeuren’, zegt Kees Buist, diaconaal opbouwwerker van de protestantse kerkenorganisatie Stek, ‘of je zakt door het ijs’. Hij zit in de Exoduskerk achter een eenvoudige tafel, waaraan hij cliënten van ‘Kies! Sociale supermarkt’ ontvangt. Buist gebruikt misschien niet de beste beeldspraak, want buiten is de temperatuur verstikkend. Op de brede stoep voor de kerk staat de rijdende supermarkt van het nieuwe project van Stek en de Voedselbank Haaglanden, waar buurtbewoners met een centje minder terecht kunnen voor de hoogst noodzakelijke gratis boodschappen.
Toch is het glashelder wat de projectleider bedoelt. Het project mag nieuw zijn, Buist (64) draait al tientallen jaren mee in het opbouw- en ondersteuningswerk en kent zijn pappenheimers. Dat wil zeggen: de sociaal zwakkeren, degenen die zich amper staande kunnen houden in het leven van alledag. Voor deze mensen draait drie keer per week de omgebouwde SRV-wagen van ‘Kies!’ het terrein op van een kerk of plein in Den Haag Zuid-West en Loosduinen. Klanten van de Voedselbank kunnen een keuze maken uit verschillende soorten levensmiddelen, naast een vast assortiment aan producten. Deze opzet verschilt van de oorspronkelijke werkwijze van de Voedselbank, waarbij de klant eenvoudigweg een gevuld krat in handen geduwd krijgt.

Ambities
Zeker zo belangrijk – en nieuw voor Den Haag – is de tweede invulling van het keuzeprincipe van ‘Kies!’. Vrijwilligers van het project benaderen cliënten met de vraag of ze geïnteresseerd zijn in een gesprek over de keuzes die ze maken in het leven. ‘Wat zou je met het volgende stuk van je leven willen doen? Wat zijn je ambities? Onze klanten zijn goed in overleven. Dan heb je al talent en doorzettingsvermogen, dan ben je al iemand.’ De doelgroep van het project kampt met problemen van uiteenlopende aard, samen te vatten als: hoe haal ik heelhuids de dag van morgen? ‘We kunnen ze omschrijven als mensen die in een kansarme situatie verkeren’, stelt Buist. ‘Het zijn weerbarstige problemen waar ze mee te maken hebben. Eruit komen lukt haast niet. Ze hebben eigenlijk geen lucht.’ Toch ligt de nadruk op de eigen inbreng van de aangesprokene. ‘We lopen niet in de val dat we een oplossing willen zoeken. De oplossing moet van de klant komen, die hoeven wij niet voor ze te bedenken.’

Geraniums
Dat is mooi gezegd, maar Kees Buist beseft terdege dat het project voor een gigantische opgave staat. Volgens de Armoedemonitor van de gemeente Den Haag hebben meer dan elfduizend huishoudens in de wijken Bouwlust, Vrederust, Morgenstond en Loosduinen een inkomen dat onder de 110 procent van het wettelijk sociaal minimum schommelt. Vijfentachtig procent van de huishoudens in deze wijken krijgt op enig moment te maken met risicofactoren die kunnen leiden tot schulden. Zoals daar zijn: ziekte, verlies van een gezinslid, laag- of ongeschooldheid, het niet taal- of digitaalvaardig zijn, werkloosheid of psychologische factoren. Kanttekening van Buist: ‘Je moet minstens havo hebben om in deze samenleving mee te draaien.’ En nog eentje, ingegeven door de ervaring van vele lange jaren: ‘Mijn inschatting is dat zestig procent niet verder komt.’
Als Buist en zijn vrijwilligers niet probleemoplossend te werk willen gaan, wat is dan het doel van deze sociale supermarkt? ‘De kunst is in een gesprek ruimte te scheppen om te gaan denken. Nu zitten veel mensen de hele dag achter de tv of de geraniums. Daar word je doodziek van, zo is de hele dag hetzelfde. Hoe kom jij onder de mensen?’ Dat laatste is de centrale vraag binnen het project, dat geld van de gemeente achter de hand heeft om kansrijke toekomstplannen van cliënten te ondersteunen. Zo kreeg iemand zijn opleiding tot taxichauffeur vergoed. ‘Bij ons ligt de regie bij de klant. Mits het reëel is, bepaal jij wat je toekomst is.’

Het project is een experiment, dat eind november 2017 is begonnen en drie jaar zal duren. Eind april stond de teller op 130 gesprekken, waarvan 23 een vervolg krijgen. ‘Als we vijf tot tien procent zover krijgen dat ze tot een baan of opleiding komen of hun netwerk vergroten, doen we het erg goed. Als vijfentwintig tot dertig procent de helft bereikt van wat ze willen, is dat ook al geweldig. De andere helft heeft aandacht.’ Bij deze resterende vijftig tot zestig procent is ‘een ontmoeting’ of ‘op afzienbare termijn stappen kunnen zetten’ vooralsnog het hoogst haalbare.
‘Dat is niet bescheiden, dat zijn realistische ambities.’ Kees Buist geeft het grif toe: ‘Het is nog een helse toer om dat voor elkaar te krijgen.’

Tekst en foto: Matthijs Termeer

[box style=”0″]

Vrijwilligers en giften welkom

‘Kies! Sociale supermarkt’ is op zoek naar vrijwilligers. Vooral coaches, die gesprekken aangaan met de klanten. Verder: belader/vervangend chauffeur, gastvrouw/gastheer, winkelhelper. Zie voor de vacatures stekdenhaag.nl/vrijwilligersbank.
Aanmelden: projectleider Kees Buist, 06 20 40 16 18, kbuist@stekdenhaag.nl. Giften: zie stekdenhaag.nl/kiessocialesupermarkt. Volg via: facebook.com/kiessocialesupermarkt.
De wagen van ‘Kies!’ stopt op donderdag 9-12 uur bij de Shalomkerk en 13-17 uur bij de Exoduskerk. Vrijdags 11:45-14.30 uur bij wijkcentrum De Bokkefort in Loosduinen.

[/box]