Het van oorsprong christelijke kerstfeest wordt op tal van niet per se christelijke manieren gevierd. Een rondgang langs Haagse festiviteiten.
Allerlei evenementen rond Kerst zijn in Nederland uitgegroeid tot nieuwe tradities. Je struikelt over de kerstmarkten en in winkels verschijnen de eerste kerstartikelen al eind oktober. De periode rond Kerst – soms ook midwinterfeest of lichtfeest genoemd – groeit uit tot een groots spektakel vol winterromantiek.
Kersthuis
Omroep West houdt al een aantal jaren de verkiezing van ‘Het kersthuis van het jaar’. Mensen toveren hun huis en straat om naar één groot gekleurd lichtobject met kerstmannen, treintjes, miniatuur kerstdorpen, bontgekleurde kerstbomen. Kosten noch moeite worden gespaard om alles zo uitbundig mogelijk te versieren. De hoofdmoot bestaat uit véél lichtjes, een enkele keer komt er een kerststal voorbij. De kerststal is een gestold overblijfsel uit de Middeleeuwen, waar het kerstverhaal werd nagespeeld om volksdevotie te stimuleren. Maar om devotie gaat het niet bij de kersthuizen. Wel om een sfeer van licht en gezelligheid in de donkerste periode van het jaar.
In voorbije tijden was 25 december de dag waarop de Romeinse zonnegod Mithras werd aanbeden. Voor de Romeinen was de tijd waarin de dagen weer lengen een lichtfeest om de midwinterzonnewende te vieren. De zon werd daarbij een handje geholpen door vreugdevuren te stoken. In Scheveningen en Duindorp kennen we ook vreugdevuren. Jimco de Boer, een van de jonge organisatoren, vertelt: ‘Sinds een jaar of vijftien hebben we de vreugdevuren op het strand, waarbij het een wedstrijd is wie het hoogste en grootste weet te bouwen. We zijn hiermee uniek in de wereld en daar ben ik trots op. Waarom het vreugdevuur heet? Het geeft ons een kick om er met elkaar aan te bouwen en om te winnen. En het is onwijs gezellig.’
Op straat
Muziek hoort ook bij Kerst. De Engelse traditie kent ‘Christmas Carolers’: koortjes die buiten op straat kerstliederen zingen. Dit gebeurt ook bij de Scheveningse Lightwalk, met koren op verschillende plekken langs de route. Mariet Herlé die meezingt in zo’n klein koor, vertelt: ‘De Scheveningse Lightwalk geeft ons de kans om mensen een plezier te doen met onze muziek. We zingen rond Kerst ook in bejaardenhuizen, bij daklozen en bij de lunch voor eenzame mensen bij de YMCA.’
Er worden in Den Haag ook veel kerstconcerten gegeven die niet per se christelijk georiënteerd zijn. Zo wordt in het Atrium in het stadhuis op 16 december een kerst-sing-along gehouden. Laura Wijninga vertelt: ‘Het Atrium is “de huiskamer” van de stad. Wij vinden het belangrijk om voor het vierde jaar op rij deze sing-along te organiseren. Met de 1.300 deelnemers luiden we gezamenlijk de kerstperiode in. Het is niet specifiek gericht op het gelovige aspect van het kerstfeest. Het gaat ons om saamhorigheid: muziek verbindt en dat gebeurt als je met zovelen samen zingt. We proberen eenzame ouderen extra te bereiken. Dat doen we door publiciteit bij bijvoorbeeld zorginstellingen.’
Het Haagse Popkoor Focus geeft op 15 december een kerstconcert in Scheveningen. Annemiek Linguard, bestuurslid, vertelt: ‘Het gaat ons in de eerste plaats om het plezier van zingen: we zingen een gevarieerd programma, van poppy songs tot verstilde nummers. Het thema van dit jaar is dat “Let’s get together again”. De titel is ook een boodschap. We proberen een steentje bij te dragen aan het verkleinen van verschillen tussen mensen en we proberen met onze muziek een gevoel van saamhorigheid te creëren.’
Op het Lange Voorhout is van 14 tot 23 december de commerciële Royal Christmas Fair. Met glühwein, chocolademelk, warme wafels. Er zijn bijna honderd kramen, ‘kerstacteurs’ en de ‘enige echte Kerstman’ is aanwezig. ‘De fair wil breed toegankelijk zijn voor iedereen. Het ademt een sfeer van gezelligheid en warmte, met kaarsen en vuur, waar iedereen zich bij op z’n gemak kan voelen.’ Aldus de organisatie.
Voor veel mensen voldoen al deze festiviteiten aan een behoefte aan romantiek, gezelligheid en saamhorigheid. Waarschijnlijk vervult het ook een verlangen om even los te zijn van de realiteit en het alledaagse. We verkeren samen met anderen eventjes in een wereld van vrede en licht, met klingelende kerstklokken en vrolijke muziek.
Daarmee is het meer een midwinterfeest dan een kerstfeest. De naam ‘kerstmis’ betekent immers Christus-mis. Maar voor de christelijke betekenis van het kerstfeest kunnen we ook ergens terecht: in de Haagse kerken.
Tekst: Greet Kappers
Op de foto: Licht en vreugde in het donker. Scheveningen, 31 december.
