Basisschool Wonnebald (Waldeck) is een ‘vrije’, antroposofische school. De school viert christelijke tradities waar ze gebaseerd zijn op voorchristelijke feesten, legt Maartje de Groot uit. Zij is juf van een kleutergroep. ‘De antroposofische gedachte is: Christus is een verlosser.’
Op de eerste adventsdag komen de kleuters bij elkaar in een verduisterde klas, waarin een grote kaars hun innerlijke ervaringen in het leven symboliseert. Ieder kind steekt een eigen kaarsje aan de grote kaars aan en plaatst dat in een spiraal, het levenspad.
Ook beelden de kleuters het kerstverhaal uit. De leerkrachten van de hogere groepen vertellen een verhaal, waarin een verwachtingsvolle stemming over de geboorte van Jezus centraal staat. ‘Het licht in je hart ontsteken, daar draait het om. En om verwondering, verstilling, hoop.’
‘Kerst is leuk omdat je veel liedjes zingt’, zegt Tessa (8).
Eva (7): ‘Ik vind het leuk om in het stalletje te kijken.’
Waarom wordt er Kerst gevierd? Tessa: ‘Jezus is geboren.’
Eva: ‘Omdat bijna alle mensen op school daarin geloven. Dat is niet voor de grap. Hij is best wel heilig.’
Kerstmarkt
Op het openbare Maerlant Lyceum (Benoordenhout) begint de kerstperiode direct na Sinterklaas, wanneer het leerlingenbestuur de school versiert. In de week voor Kerst delen leerlingen thee uit bij de ingang, Dj’s draaien kerstliedjes tijdens de pauzes. Kerst is volgens conrector Remco Vogel een ‘samenfeest’. ‘We vormen een hechte community met veel zorg voor elkaar. Dat is eigenlijk de basisgedachte van Kerst. Iedereen erbij.’
De examenklassen bezoeken de kerstmarkt van Düsseldorf. Vogel: ‘We lopen door het centrum en drinken warme chocolademelk. Er is vooral veel gezelligheid, het gaat om de verbondenheid met school. We hebben dit bedacht om de eenheid tussen leraren en leerlingen te bevorderen, waarmee we duidelijk maken: wij doen het samen.’
Ook het gala in de Grote Kerk (‘veel smokings’), op de avond voor het kerstontbijt, draagt hieraan bij. ‘Alle achthonderd leerlingen komen. We willen ze meegeven dat Kerst niet zomaar wat is.’
I’ir de Haas (17) en Benjamin Lorié (16) uit 5 vwo delen die gedachte. ‘Kerst is een goede reden om met vrienden en familie bij elkaar te komen. Gezellig met z’n allen ontbijten en dineren.’ Een religieuze betekenis heeft het feest niet voor hen. I’ir: ‘Ik sta niet extra stil bij het verhaal van Jezus. Het is een mooi verhaal en ik geloof wel dat Jezus iets kan betekenen voor iemand of dat je kunt geloven.’
Benjamin: ‘Ik heb niet echt een speciaal gevoel. Je krijgt een gezellig gevoel. Niet iets naars. Er hangt gewoon een goede sfeer.’
Geboorte van Mohammed
Kerst wordt op de rooms-katholieke basisschool Carolus (Centrum) volgens Willem Klaassen, leerkracht van groep acht, ‘vrij uitgebreid’ gevierd. Groep acht volgt een programma uit de lesmethode Hemel en Aarde. Tijdens deze lessen levensbeschouwing worden maatschappelijke onderwerpen behandeld, verweven met het kerstthema. Zo is de geboorte van het Kerstkind een goede aanleiding om bij de rechten van het kind stil te staan. ‘De lessen zijn niet honderd procent katholiek’, zegt Klaassen. ‘Maar we werken wel naar de geboorte toe.’
Carolus houdt voor de vakantie ‘s ochtends een viering met de hele school, compleet met het zingen van liederen en het uitspreken van kerstwensen. ‘s Avonds heeft iedere klas een kerstdiner, waarvoor de kinderen hapjes van huis meenemen.
Het merendeel van de leerlingen is van buitenlandse afkomst, slechts een handjevol is volgens Klaassen belijdend katholiek. De ouders moeten van Carolus de rooms-katholieke beginselen van de school onderschrijven, maar: ‘Het is niet van belang de kinderen naar hun achtergrond te vragen. Het meevieren van Kerst is wel verplicht en dat gaat bijna vlekkeloos. We laten andere geloven kennismaken met de boodschap, zonder daarbij zieltjes te winnen, want dat is de bedoeling niet. De kinderen ervaren Kerst als een prettige tijd.’
De school vindt het belangrijk ouders en leerlingen over de verschillende religieuze feesten te informeren. Dat blijkt al op de website. Je leest er over Kerst, maar ook over de geboortedag van de islamitische profeet Mohammed; Divali (het hindoeïstische nieuwjaar) komt aan bod, het offerfeest van moslims en Pasen.
