Rabbijn Soetendorp: ‘We hebben mensen nodig die niet meer willen slapen zolang de oorlog doordendert.’ Oproep van schrijver en oud-politicus Jan Terlouw: ‘Een morele globalisering is nodig.’ Vijfendertig religieuze en levensbeschouwelijke leiders hebben in amper twee weken een wake in het Vredespaleis georganiseerd, om stil te staan bij uithongering als oorlogswapen. De opkomst was hoog.
Om te beginnen de harde en onvoorstelbare cijfers: door de oorlog in Jemen dreigt voor 13 miljoen mensen de hongerdood, 3 miljoen mensen zijn ontheemd door bombardementen en 60.000 zijn al overleden. Het vraagt inspanning om de abstracte cijfers te vertalen naar gevoelens voor noodlijdende mensen. Mannen, vrouwen, kinderen: wat voelen we bij nieuws over 13 miljoen mensen die sterven van de honger?
Terlouw: ‘Honger als wapen’
Eén van de sprekers is schrijver en oud-politicus Jan Terlouw. ‘Vrede zij met u: dat is een universele wens’, begon hij zijn betoog. ‘Ook gezondheid en geluk, maar dat hebben we niet in de hand. Vrede wel, want dat is iets dat wij elkaar aandoen. Vrede is mensenwerk.’
Terlouw vliegt in tempo door de geschiedenis van morele groei heen: ‘400 jaar geleden was martelen gebruikelijk. 200 jaar geleden was slavernij gewoon. 100 Jaar geleden belandden homoseksuele mannen nog in de gevangenis. 50 jaar geleden hadden vrouwen niet dezelfde rechten als mannen. Dat hebben we allemaal achter ons gelaten. En nu? We verkopen wapens. Honger wordt als wapen gebruikt. De gevolgen daarvan komen op de hoofden van onschuldige burgers.
Globalisering betekent dat de politieke macht verschuift naar het kapitaal. En dit laten we gebeuren. Laten we het anders en beter gaan doen. Stop de wapenleveranties! Stop de oorlog! Laten we moreel globaliseren. Vrijheid en gelijkheid in Jemen lukt alleen als wij ons richten op broederschap.’
Rabbijn Soetendorp: ‘Gewetensraad van slapelozen’
Ook Rabbijn Awraham Soetendorp spreekt: ‘Vrede. Shalom. Salaam. Het is een kostbaar moment om hier nu samen te zijn. Ik ben de schaamte voorbij. Twee maanden geleden besefte ik pas goed hoe de situatie in Jemen is. En nu staan we op tegen de machteloosheid. Er zijn in Jemen zoveel kinderen gestorven. En de kinderen die overleven zullen de gevolgen van de oorlog en de honger hun leven lang meedragen.
We zijn één aardse gemeenschap met één bestemming: om vrede en rechtvaardigheid te stichten. Wij zijn als mensen op aarde één lichaam. Als een deel van het lichaam pijn heeft voelt de rest dat. Wat we nodig hebben is een “Gewetensraad”. Mensen die niet willen slapen terwijl de oorlog doordendert: een Gewetensraad van slapelozen. In Jemen is een wapenstilstand in zicht. Maar laten wij de toezichthouders van de toezichthouders zijn, opdat het menselijk gezicht wordt beschermd.’
Alle vechtende partijen in Jemen zijn crimineel
Twee Jemenitische mensenrechtenverdedigers vertellen over de toestand in Yemen. ‘Mensen in Yemen hebben wel hoop, maar dat heeft grenzen. Laten we hen vertellen dat we hen niet vergeten. Weet dat alle vechtende partijen in Yemen criminelen zijn: ziekenhuizen en scholen worden aangevallen, mensen worden uitgehongerd. En dit verschrikkelijke wapen gebruiken alle partijen in het conflict. Westerse landen leveren nog steeds wapens: de VS, Groot Brittannië, Italië….. Internationale druk blijft noodzakelijk om dit geweld te stoppen.’
Bron van alles
Soetendorp sprak aan het einde van de wake namens alle religieuze, spirituele en levensbeschouwelijke leiders een gebed uit, hier deels weergegeven: ‘Altijd Aanwezige, bron van alle zegeningen: hoor het gebed dat opwelt uit ons hart. Wij, die in elkaar uw Aangezicht herkennen. Wees met de onschuldigen, dat zij opgevangen worden voordat zij vallen. Wees met de machtigen, die de keuze nog altijd hebben om te stoppen en wapens om te smeden voor zegen en voedsel. Bron van alles: geef ons allen de kracht om een wereld te realiseren die vervuld is van samenwerking, liefde, waarheid en rechtvaardigheid.’
De wake eindigde met twee minuten stilte bij de vlam van het Vredespaleis, waar alleen de kaarsjes in de handen van de aanwezigen bewogen.
Tekst en foto’s: Greet Kappers
