Vier jaar geleden sloegen een paar gemeenteleden van de Prinses Julianakerk alarm. Het aantal bezoekers daalde en de gemiddelde leeftijd steeg. Met de invoering van ‘2.0-diensten’ is er een nieuwe ontwikkeling ingezet. ‘Er is veel mogelijk.’
Het orgel is blauw aangelicht. Uit een stel boxen klinken bastonen, maar die vallen eigenlijk weg tegen de luidruchtige conversatie tussen de gemeenteleden. Bij binnenkomst kreeg iedereen meteen koffie of thee aangeboden, kennelijk bracht dit de stemming erin. Vandaag is de maandelijkse ‘2.0-dienst’ in de Scheveningse Prinses Julianakerk. Een kerkdienst die meer dan anders aan zowel jong als oud recht wil doen. Als ik rondkijk zie ik inderdaad evenveel grijs als andere haartinten.
De dienst volgt de opzet van een traditionele kerkdienst, maar alles is wat losser. Een gastvrouw en gastheer spreken ons toe, de liederen komen uit de evangelische hoek. De Rotterdamse missionair werker Arte Havenaar praat vlotjes en daagt tijdens zijn preek (niet vanaf de kansel, maar vanaf een katheder) het publiek uit om zijn vragen te beantwoorden. De begeleiding bestaat meestal uit piano en gitaar, met een voorzanger achter een microfoon. Maar ook speelt het orgel en het slotlied is zelfs een Psalm op de oude, vertrouwde melodie.
Na afloop hoor ik een vrouw op leeftijd zeggen: ‘Die liederen, met steeds die herhalingen!’ Ze heeft er duidelijk niet veel mee. ‘Wat was ik blij met die laatste Psalm!’ Toch wilde ze hier graag bij zijn, voor haar kleindochter, die dit mede organiseert.
Losser
‘Dat laatste is nou net de insteek,’ zegt Arjo van der Steen, opbouwwerker in deze kerk, ‘dat er een verbinding tussen die twee leeftijdsgroepen komt.’ Gelukkig komen er heel wat ouderen ook naar deze diensten. Vier jaar geleden sloeg een groep gemeenteleden alarm: als we niets doen, kunnen we de Prinses Julianakerk binnen afzienbare tijd sluiten. De kerk vond geen aansluiting meer bij jongere generaties, die daarom ook wegbleven. ‘Het grote doel was: opbouw van de gemeente, meer bezoekers en leden, jongeren én ouderen. Het middel werd: dit soort kerkdiensten, waarin alle leeftijden komen.’
De gemeente zit op dit moment midden in dat proces; nog niet iedereen is even enthousiast over de 2.0-diensten. ‘Er is een verschil in generaties. Alleen al in de communicatie: jongeren maken even snel afspraken via whatsapp, terwijl ouderen één keer per dag hun mailbox openen. Daardoor ontstaat er ruis.’ Ook letterlijk is er sprake van ruis, de geluidsinstallatie van deze kerk is niet berekend op het lossere karakter van modernere diensten. Maar ja, ga je in zo’n oud kerkgebouw investeren in techniek, ook als de financiële situatie toch al een heikel onderwerp is?
Toch ziet Van der Steen dat er veel mogelijk is. ‘Alles is in beweging. Daar ben ik trots op!’
Eigen publiek
Een vrouw die hier met haar jonge kinderen is, zegt: ‘Deze diensten zijn informeler en niet zo stijfjes, er is meer interactie tussen de voorganger en de kerkgangers, en ook de liedjes zijn meer van deze tijd. Vooral ook is er meer ontmoeting, dat begint al met de koffie en thee bij binnenkomst. De 2.0-diensten trekken een eigen publiek. Mensen die niet meer naar een kerk gingen of zoekende waren, zijn hier aangehaakt.’
Een studente vertelt dat ze uit een wat zwaardere hoek afkomstig is. ‘Ik zou de Psalmen in de oude berijming niet helemaal willen missen. Een dienst als deze past wel meer bij mijn generatie. Ik ben blij dat hier het een met het ander samengaat.’
De Prinses Julianakerk zit duidelijk midden in overgang naar vernieuwing, zoekend naar behoud van het goede. Spannend hoe het er over nog eens vier jaar uitziet.
Tekst en foto door Margot C. Berends
