Joke Kievit kwam tijdens haar zoektocht naar een religieuze richting uit bij de Zwitserse communiteit in Grandchamp én bij buurt-en-kerkhuis Bethel, in Den Haag-West. ‘Ik wil op een vrije manier met geloof omgaan.’
Joke Kievit is gepassioneerd religieus. Geboren uit een katholieke moeder en een protestantse vader verenigt zij die twee werelden in zichzelf: ‘Ik ben katholiek gedoopt en gevormd. Mijn protestantse vader maakte het niet veel uit als je maar goed leefde. Zijn motto was “geniet van het mysterie en het ritueel, maar lees ook de Bijbel!”.’ Joke heeft als vrijwilligster veel gedaan in de katholieke kerk op Scheveningen: zij organiseerde er jaarlijks kloosterweekends in de priorij Emmaus in Maarssen waar zij ook participant was. Het einde van de priorij in 2017 zette alles op z’n kop en bracht haar een periode van bezinning op de vraag ‘waar ben ik thuis, welke religieuze richting past bij mij?’.
‘Ik ben in Den Haag op zoek gegaan en uitgekomen bij buurt- en kerkhuis Bethel, onderdeel van de PKN gemeente Den Haag-West. Daar ontmoette ik een van de predikanten, Axel Wicke. Met Axel heb ik inmiddels meerdere jaren aan bijbelstudie gedaan. Dat ging van klassieke exegese tot aan drugs en rock and roll in de Bijbel. Ik ben er op een fijne manier begeleid en heb er veel van geleerd. Via de priorij in Maarssen ben ik een keer in het oecumenisch vrouwenklooster Grandchamp in Zwitserland geweest. Direct bij dat eerste bezoek wist ik “dit is het”. Sindsdien is er veel gebeurd.’
Reilen en zeilen
Joke schetst regelmatig een vergelijking tussen het katholieke klooster in Maarssen en de oecumenische communiteit in Grandchamp. De regels in het klooster in Maarssen ervoer ze uiteindelijk als strikt en benauwend: het was te stil, er was een onderscheid tussen gasten en zusters waarin zij een onuitgesproken waardeoordeel ervoer: ‘Als participant voelde ik me achteraf gezien behandeld als een vrijwillige hulp in de huishouding. De zusters pasten zich niet aan de gasten aan. In Grandchamp ben ik gelijkwaardig aan de zusters. In de vieringen is aandacht voor de gasten: zij worden er uitgenodigd om het evangelie te lezen in de taal van de mensen die aanwezig zijn. Als ik er ben, meestal ruim vier weken, werk ik mee met de communiteit. Ik werk in de gastenopvang en het centrale communicatiepunt, want inmiddels ben ik goed op de hoogte van het reilen en zeilen daar. Het is een open gemeenschap, waar ik geestelijk kan opladen. Ik wil op een vrije manier met geloof omgaan, maar wel in een structuur en gebaseerd op de Bijbel. Voor mij is het proces van deze laatste vijf jaar een weg van bevrijding geworden.’
Teleurstelling loslaten
Over de verschillen tussen katholiek en protestant heeft Joke ook zo haar opvattingen. Die pakken voor de katholieke kerk minder positief uit: ‘Ik ben wel boos en teleurgesteld geweest over hoe er met mij als vrouw werd omgegaan in de katholieke kerk. Het voelde als tweederangs, omdat ik geen priester en geen man ben. Ik moest bijvoorbeeld een speciale zegen krijgen als ik de hostie uitdeelde, dat heeft me boos gemaakt. Maar van de zusters in Grandchamp heb ik geleerd om die boosheid en teleurstelling los te laten. Hun motto is “blijf zacht, dan lééf je!”. Zachtheid cultiveren is een vrouwelijke én christelijke kwaliteit die me heeft geholpen in mijn zoektocht. Ik voel mij in de eerste plaats christen, los van katholiek of protestant en wil me inzetten voor oecumene en eenheid.’
Modderaars
Het blijkt niet gemakkelijk om boosheid en teleurstelling los te laten. Maar Jokes bedoeling is om uit te komen bij wat de zusters in Grandchamp haar voorhouden: zorg ervoor dat je een zacht hart cultiveert. In die zachtheid zit ook iets van liefde, dankbaarheid en begrip voor het feit dat we allemaal maar modderaars zijn op deze aarde.
Tekst en foto: Greet Kappers
Op de foto: Joke Kievit uit het gevoel van bevrijding.
