Marike van Noort verblijft drie maanden als hygiëniste aan boord van hospitaalschip Africa Mercy, dat aan de West-Afrikaanse kust zieken behandelt. ‘Ik wil mijn steentje bijdragen. Ze hebben het nodig. Hard nodig.’
Het is wel te begrijpen waarom mensen uit de omgeving van Marike van Noort (67) drie maanden bikkelen op een boot in Senegal echt iets voor haar vinden. Van Noort is een praktische en kordate vrouw, van het type ‘aanpakken en niet stoppen tot de klus is geklaard’. Vraag haar waarom ze hygiëniste is geworden en het antwoord luidt: ‘Omdat er een vacature was.’ Vraag wat haar naar Afrika drijft en ze zegt: ‘Ik wil mensen helpen, omdat ik denk dat ik dat kan.’
De gepensioneerde Haagse hygiëniste treedt als vrijwilliger in dienst van Mercy Ships, een van oorsprong Amerikaanse liefdadigheidsorganisatie van christelijke signatuur. Mercy Ships stuurt het hospitaalschip Africa Mercy voor tien maanden naar de Senegalese havenstad Dakar. Aan boord nemen de Mercy-medici pro deo operaties en verzorging van mensen uit omringende gebieden op zich. Het zijn klussen waarvoor lokale ziekenhuizen vaak niet over de kennis en middelen beschikken of die niet de hoogste prioriteit hebben. Of de patiënten kunnen het gewoon niet betalen.
Mooie liedjes
Van Noort is ‘deskundige infectiepreventie’ – zoals dat tegenwoordig heet – en werkte ‘keurig tot haar zesenzestigste’ in ziekenhuizen, revalidatiecentra en verpleeghuizen. Vijfendertig jaar zat ze in het vak, waarvan de laatste drieëntwintig in het Zoetermeerse LangeLand Ziekenhuis. Ze begon ooit als analiste en hield zich bezig met onderzoek naar onder andere bacteriën, totdat de bewuste vacature om de hoek kwam kijken en ze zich omschoolde. In de loop der jaren bezocht ze buiten haar werk ziekenhuizen in Turkmenistan, Suriname en Eritrea. De soms erbarmelijke medische toestanden ter plekke is ze niet vergeten.
Ze gaat afwisselend naar de Haagse Ekklesia en de Haagse Dominicus, kleine oecumenische geloofsgemeenschappen. ‘Als ik kan, zeker de Dominicus.’ Daar zingt ze in het koor ‘heel mooie liedjes’ van vooral Huub Oosterhuis. Naar eigen zeggen is ze ‘niet zo religieus’. ‘Ik denk dat het er op het schip wat religieuzer aan zal toegaan.’ Toch zegt Marike van Noort: ‘Je kunt me wel gelovig noemen. Ik denk dat er iets is, waar mensen houvast aan hebben.’ Met haar keuze voor Mercy Ships heeft dat verder niets te maken. ‘Dat het een religieuze organisatie is, is toevallig zo. Ik wil mijn steentje bijdragen voor de mensen die het nodig hebben. Hard nodig.’
Klompvoeten
Die zullen er genoeg zijn op het schip, waar onder meer plastische chirurgie wordt verricht. In menig Afrikaans land zijn operaties van cosmetische aard, zoals het verwijderen van eenvoudige gezwellen, niet aan de orde van de dag. ‘Zoals klompvoeten. Die mensen kunnen wel lopen, maar vraag niet hoe.’ Het medische team van de Africa Mercy doet goed werk met het wegsnijden van bulten en het rechtzetten van wat krom is. ‘Het grote voordeel is dat die mensen weer geaccepteerd worden in hun gemeenschap.’ Van Noort heeft zelfs een persoonlijke voorkeur voor bepaalde ingrepen. ‘Wat mij erg aanspreekt zijn hersteloperaties bij vrouwen na een slechte bevalling.’
Maar welke medische handeling er ook wordt uitgevoerd, Marike van Noort kijkt onveranderlijk met ‘hygiëne-ogen’, zodat het risico op infectie zo klein mogelijk is. Want hygiëne is meer dan alleen ‘schoon’. ‘Hygiëne is het in stand houden van de gezondheid. Niet alleen in de operatiekamer, maar overal waar patiënten geholpen worden. Dat gaat aan boord exact hetzelfde als in het LangeLand.’
‘Ik zie er niet tegenop’, meldt de geboren Amsterdamse monter. ‘Na zo veel jaren heb ik mijn kennis wel.’ Ze neemt zich voor niet direct hoog van de toren te blazen, al verwacht ze niet een Nederlandse hygiëne-standaard aan te treffen. Als het moet, grijpt Van Noort in. Zoals die keer, lang geleden, toen een chirurg zich met door een patiënt ‘besmette’ handen meteen naar een andere wendde. ‘Dokter, nu vergeet u uw handen te wassen’, riep ze zonder aarzelen. ‘Als ik zoiets zie gebeuren, ga ik er gewoon tussen staan.’
Tekst en portretfoto: Matthijs Termeer
Vrijwilligers van Mercy Ships betalen hun reis, verblijf, vaccinaties, verzekering e.d. uit eigen zak. Wie Marike van Noort daarin tegemoet wil komen, kan bijdragen op rekening NL 75 ABNA 04 11 46 77 78, t.n.v. Mercy Ships Holland. Omschrijving: Marika Klaassen 5234. De omschrijving is van belang! Mercy Ships heeft een ANBI-status. Info: mercyships.nl
