Recentelijk bracht Theoloog des Vaderlands Samuel Lee een werkbezoek aan het Groningse aardbevingsgebied. Hij vond dat hij als Randstadbewoner, migrantenchristen en Theoloog des Vaderlands de plicht had zijn solidariteit met de Groningers te tonen.
Je kunt je afvragen of dat niet wat overdreven is. Er zijn toch veel grotere problemen dan die paar bevingen in het hoge noorden? Waarom zou je daar vanuit de Randstad kerkelijke aandacht voor moeten hebben; in Groningen zijn toch ook kerken? Ik denk dat er een aantal theologische processen spelen die ons moeten aansporen om het lijden van de Groningers veel actiever te erkennen.
‘Pijn en onrecht zijn altijd absoluut’, aldus Lee. Het is een theologische fout als we stellen dat de pijn van de ene mens prevaleert boven de pijn van een ander. Want Christus deelde in de pijn van ons allen en leed onrecht voor de héle wereld (zie bijvoorbeeld 1 Johannes 2:2).
In het noorden wordt geleden. Ik spreek mensen die hun huwelijk kapot hebben zien gaan door de stress rondom de aardbevingen, mensen die hartaanvallen hebben gekregen, al jaren in een veel te kleine woning leven, totaal zijn vastgelopen in de bureaucratie. Stel je voor dat de scheuren in je muur staan, terwijl je kinderen boven liggen te slapen en je huis niet wordt versterkt vanwege de trage bureaucratie. Pijn en onrecht zijn altijd absoluut, en de pijn van de Groningers is niet te overschatten.
Het lijden en onrecht dat de Groningers ondergaan, vormen een theologisch appel, ook op christenen in Den Haag. Het is een belangrijke notie van oer-theoloog Paulus dat als één lid van het lichaam van Christus lijdt, alle leden lijden (1 Korintiërs 12:26). De Groningers die ik spreek, hebben een diep gevoel van verlatenheid. ‘De mensen in de Randstad hebben ons jaren als wingewest beschouwd en laten ons nu met de scheuren zitten.’ Dat is het heersende verhaal en dat schreeuwt om een tegengeluid.
Hoe lijd je als Hagenees met je Groningse broeders en zusters mee? De Groningers die we bezochten geven twee concrete handvatten. Het eerste is: bid. Op de website van het Platform Kerk en Aardbeving vind je modelgebeden voor de slachtoffers van de aardbevingen. Je kunt thuis en in je kerk concreet stilstaan bij het onrecht in Groningen.
Het tweede is: laat van je horen. Het is een veelgehoorde uitspraak dat Groningen verder bij Den Haag vandaan ligt dan andersom. Het lijkt mij tijd om het tegendeel te bewijzen. Stuur eens een brief aan een kerk in Groningen, of breng je vakantie door in het prachtige aardbevingsgebied. Laat aan de mensen weten dat je hun verhalen wil horen, dat je ze serieus neemt. Verdiep je in de verhalen van de Groningers, bijvoorbeeld door het boek Ik wacht te lezen, met daarin 101 verhalen van inwoners van het aardbevingsgebied; 101 voorbeelden die stuk voor stuk spreken van pijn en onrecht dat al te lang voortduurt.
Delen in lijden begint, net zoals goede theologie, met luisteren.
Mark de Jager is Jonge Theoloog des Vaderlands, student aan de Master Gemeentepredikant van de Protestantse Theologische Universiteit te Groningen en woont aan de rand van het aardbevingsgebied.
Ik wacht. 101 verhalen uit het aardbevingsgebied. Onder redactie van Dagblad van het Noorden. Uitgeverij Balans (2019).
