Parochie Maria Sterre der Zee hield in de vastentijd virtuele wandelingen in een whatsapp-groep “Van Pasen naar Pinksteren”. Bij elke wandeling werd een overweging meegegeven. Onderstaande overweging werd gehouden door pastor Jan Eijken.
In het evangelie volgens Johannes (hoofdstuk 10) wordt Jezus beschreven als de “goede herder”. Op de achtergrond speelt de tekst uit de profeet Ezechiël (34, 1-2) mee, waarin we lezen: “Het woord van JHWH werd tot mij gericht: Mensenkind, profeteer tegen de herders van Israël, profeteer en zeg tot de herders: Dit zegt JHWH de Heer: wee de herders van Israël die zichzelf weiden! Moeten de herders niet hun schapen weiden?”
Ezechiël bedoelt zowel politieke als religieuze leiders, die hij “herders” noemt, een beeld uit de agrarische samenleving van zijn tijd. Volgens de profeet bakken ze er niets van: ze bekommeren zich niet om de mensen, ze denken vooral aan zichzelf.
“Jullie eten het vet, jullie kleden je met de wol, jullie slachten het vetgemeste dier, maar weiden doen jullie de schapen niet. Het zwakke dier geven jullie niets om aan te sterken, het zieke dier genezen jullie niet, het gewonde verbinden jullie niet, het verdwaalde brengen jullie niet terug en het verlorene zoeken jullie niet, jullie behandelen de dieren hard en ruw. Ze raken verdwaald, omdat niemand ze weidt; ze vallen ten prooi aan de wilde dieren of raken verdwaald.” (Ezechiël 34, 3-5)
Spiegel
Het beeld van de Goede Herder functioneert voor mij als een spiegel voor elke pastor, en voor elk pastoraal beleid van de Kerk(en). Zijn we alleen maar met onszelf bezig, met allerlei bijzaken, schijnproblemen? Of zijn we echt naar buiten toe georiënteerd, naar de samenleving van nu? Nemen we het welzijn van mensen van nu echt ter harte, de noden van deze tijd? Deze coronacrisis biedt ons kansen om ons te bezinnen op wat écht belangrijk is: in ons persoonlijke leven, in de kerk en in de maatschappij. Daarbij dienen we vooral oog te hebben voor wie het meest kwetsbaar zijn in deze tijd.
In het evangeliefragment van Johannes staan herkenbaarheid, verstaanbaarheid en vertrouwen in de relatie tussen herder en schapen centraal. Blijkbaar is dit cruciaal in het pastoraat van de kerk.
“Wie door de deur binnengaat, is de herder van de schapen. Hem doet de deurwachter open. De schapen luisteren naar zijn stem; hij roept de schapen bij hun naam en leidt ze naar buiten. En als hij al zijn schapen naar buiten heeft gebracht, trekt hij voor hen uit, terwijl zij hem volgen, omdat zij zijn stem kennen. Een vreemde zullen ze echter niet volgen; integendeel, zij zullen van hem wegvluchten, omdat ze de stem van vreemden niet kennen.” (Joh. 10, 2-5) Jezus maakt hier een onderscheid tussen goede en slechte herders. De schapen zullen de goede herder volgen, maar van de slechte herder zullen ze wegvluchten.
Politieke leiders
Ezechiël richtte zich niet alleen tot religieuze maar ook tot politieke leiders. In deze tijd van de coronacrisis staan beleidsmakers voor enorme uitdagingen. Persoonlijk denk ik dat het model van onbeperkte economische groei failliet is. Het gaat hier echter om een zeer ingewikkeld probleem, omdat dit model de hele wereld omvat en bepaalt. Economische groei veroorzaakt milieuvervuiling en milieuschade, klimaatverandering en blijkbaar ook ziekten (bijvoorbeeld door intensieve veehouderij). Mensen in Oost-Brabant zijn erg bang, omdat het blijkt dat voormalige Q-koorts-patiënten extra vatbaar zijn voor het coronavirus. Eigenlijk is onze planeet gewoon ziek. Politici en wetenschappers zullen in het belang van de toekomst van onze kinderen en kleinkinderen op zoek moeten gaan naar alternatieven. De jonge inspirerende Britse econome Kate Raworth heeft een nieuw model ontwikkeld: de “Donut-economie”, een model dat zowel sociaal als ecologisch verantwoord is. Politici en banken tonen zich geïnteresseerd: zij brengt een wereldwijde discussie op gang. Zulke mensen zijn nodig: profetische mensen die de samenleving vooruit helpen en een visie hebben op de toekomst. Dat zijn inspirerende mensen, begeesterd maar ook ter zake kundig: niet vaag idealistisch, maar juist met een realistische opstelling.
Dus goed herderschap is vereist voor onze kerken, maar ook voor de samenleving. Een inspirerende visie die antwoorden probeert te geven op de vragen van deze tijd, die mensen van nu – van verschillende religies en levensovertuigingen – verbindt met elkaar.
Veni Sancte Spiritus: Kom heilige Geest, vervul de harten van uw gelovigen en ontsteek in hen het vuur van uw liefde. Zend uw Geest uit en alles zal worden herschapen. En Gij zult het aanschijn van de aarde vernieuwen. Het is het oude gebed van de Pinksternoveen: de 9 dagen vóór Pinksteren. Het gaat dus niet alleen om onze persoonlijke vernieuwing en genezing, maar ook om de vernieuwing van het aanschijn van de aarde, om de herschepping van onze samenleving, leefwereld en planeet.
Tekst: Pastor Jan Eijken
