Almatine Leene heeft een bewogen jaar achter de rug. Ze werd de eerste vrouwelijke predikant binnen de Gereformeerde Kerken vrijgemaakt en verkozen tot Theoloog des Vaderlands. Op 3 januari spreekt ze in de Kloosterkerk de nieuwjaarszegen uit.
De 36-jarige Almatine Leene moet zich wel even in de arm knijpen. Zestien jaar studie, gevolgd door een predikantschap in Zuid-Afrika – geen rustige inburgering. Van discussiestuk werd ze tot pronkstuk; daar had ze niet naar gesolliciteerd. Het werd een emotionele achtbaan. De Vrijgemaakt Gereformeerde Kerk in Hattem (De Open Poort) vroeg haar als predikant. In haar kerk is zij de eerste vrouw in het ambt. Deze kerk ontstond in 1944 na een breuk binnen de Gereformeerde Kerken in Nederland.
Kloven dichten
In Hattem mocht ze haar pasgeboren zoon dopen en diezelfde maand werd ze tot ‘Theoloog des Vaderlands’ gekozen. Ze is daarmee de opvolger van Samuel Lee, die in januari 2020 door Kerk in Den Haag werd geïnterviewd. Op 3 januari mag ze in de Haagse Kloosterkerk de nieuwjaarszegen uitspreken voor alle Nederlanders. Als het aan Kerk in Den Haag ligt, wordt dit een nieuwe jaarlijkse traditie. Almatine Leene ziet ernaar uit in onze van God vervreemde, seculiere cultuur woorden en gesprekspartners te zoeken die kloven helpen dichten. Want wat weten we nu eigenlijk van elkaar? Als nieuwkomer in Zuid-Afrika ervoer ze hoe eenzaam je bent. Het ‘vakantiegevoel’ maakte al snel plaats voor vervreemding. Wat blijf je lang een ‘vreemdeling’, wat een vooroordelen – aan beide kanten – moeten er opgeruimd worden! Zoals het vreemdelingen hier overkomt, merkte ze dat ze haar Nederlandse nationaliteit niet kon opgeven. Je hebt echt iets te brengen, maar wil men je ontvangen? Dat is niet alleen een kwestie van gewoonten, maar het heeft ook te maken met bureaucratische drempels.
Stroperige instanties
Voor Almatine gaat de loper uit, maar haar Zuid-Afrikaanse echtgenoot weet nog steeds niet of hij blijven mag. Almatine belt en schrijft met stroperige instanties en dan spreekt zij de taal en weet ze de weg in het oerwoud. Als het gaat om ruimte maken – ook in jezelf – voor de vreemdeling, is Almatine weinig enthousiast over formele ontmoetingen. ‘Ga samen iets aanpakken! Durf gesprekken aan op inhoud. Want vooroordelen verdampen niet, die leren we af in de ontmoeting.’ Kernwoord voor Leene is ‘diversiteit’, vanaf het begin door God in de schepping gelegd. Komend uit een mild-orthodox milieu kostte het even om die diversiteit te omarmen, ook waar het bijvoorbeeld homoseksualiteit betrof. ‘Niet onze etiketten bepalen ons mens-zijn, maar dat we naar het beeld van God geschapen zijn. Juist met Kerst staan we erbij stil dat het om ware menselijkheid gaat.’
Leene zal dit jaar regelmatig op de kansel staan. Hoe ziet ze de toekomst van de preek? Zonder aarzelen: ‘De traditionele monoloog, dat kan niet meer. Maar naar verdieping zoeken vanuit de bijbeltekst, dat is prachtig! We moeten de vraag durven stellen: waarom geloof ik en de ander niet? Waarom capituleren we niet? In deze coronatijd is het een extra uitdaging de hoop handen en voeten te geven. Eigenlijk gaat het erom dat we authentiek durven zijn.’ En nu maar hopen dat de zegen voor stad en land vanuit de Kloosterkerk ook Haagse harten zal inspireren. Leene ontdekte in Zuid-Afrika de veelkleurigheid van het geloof. En met theologen als Samuel Lee en Almatine Leene krijgt de theologie gelukkig ook weer wat kleur op de wangen.
Rob van Essen
