De Haagse fotograaf Arenda Oomen maakt fotoboeken voor mensen die afscheid moeten nemen van een geliefd persoon. Dat is niet zomaar een toevoeging aan haar ‘gewone’ werk als fotograaf. ‘Voor mij is dit werk zingevend.’
Het is niet toevallig dat Arenda is begonnen met het maken van afscheidsfotoboeken. Toen zij 11 jaar was, verongelukte haar vader. ‘Ik werd nergens bij betrokken. Ook daarna was er geen enkele vorm van begeleiding voor mij. Wij waren thuis in shock, leefden in een roes, maar je hele leven verandert op zo’n moment. Ik stopte alles weg, maar liep er later toch op vast.’ Wat ze zich herinnert, is dat ze het zo erg vond dat haar vader in zijn eentje was overleden, dat er niemand bij hem was.
Tranen en dankbaarheid
Voor de Haagse Yolanda Adel maakte Arenda een fotoboek van de uitvaart van haar moeder. Yolanda: ‘Ik kom uit Suriname en daar is het traditie om ook een uitvaart op beeld vast te leggen. De laatste jaren van mijn moeders leven ging zij wekelijks naar de Elandstraatkerk en in die mooie kerk hebben we de uitvaartdienst gehouden. Een uitvaart is voor ons ook een feestelijk moment. We hebben mijn moeders leven gevierd met tranen en dankbaarheid: ze heeft een prachtig leven gehad. Het fotoboek betekent voor ons een tastbare herinnering, zoals je alle grote levensmomenten vastlegt. Op elk gewenst moment kan ik erin kijken. Het was een verdrietige, maar ook een heel mooie dag. De schoonheid straalt van de foto’s af; ook in rouw en verdriet is schoonheid te vinden. Juist bij een uitvaart zijn die foto’s puur: je ziet de emotie terug, proeft de sfeer, niets is geposeerd. De mis werd bij ons afgesloten met muziek en dans. Omdat het regende, gebeurde dat ook in de kerk. Het was mooi dat dit kon en mocht. Ik geloof dat de dood niet het einde is; de mensen die we hebben verloren, leven voort in onze herinnering en ergens in de kosmos. Die overtuiging is diepgeworteld in mijn leven.’
Zacht
Arenda: ‘Soms maak ik ook een boek van de laatste maanden van iemands leven tot en met de begrafenis of crematie. Voor veel mensen helpt zo’n fotoboek in de verwerking van hun verlies. Als bijvoorbeeld een kindje jong sterft en een broertje of zusje is nog te jong om goed te beseffen wat er gebeurd is, dan is het voor zo’n kind belangrijk dat het later in een fotoboek kan kijken hoe het was. De foto’s vertellen een verhaal in beelden. Je pakt het boek weer eens op, of geeft het aan iemand die niet bij de begrafenis was. Vervolgens heb je een concrete aanleiding om te praten over je verlies en je verdriet.’ De eigen ervaring van Arenda bij de vroegtijdige dood van haar vader heeft haar gevoelig gemaakt voor wat het voor kinderen betekent om een ouder of familielid te verliezen.
‘Voor mij is dit werk zingevend. Ik zie hoeveel liefde er is naast het verdriet, zie de ander op z’n allerkwetsbaarst. Het zijn zulke intieme en gevoelige momenten die ik in het leven van een ander meemaak. Dat vraagt van mij als fotograaf dat ik daar integer en zacht mee omga. Het maakt me dankbaar dat ik dit kan doen.’
Voor wie meer foto’s wil bekijken: fotografierondomafscheid.nl
