‘De politiek lijdt aan geestelijke armoede, er is geen medemenselijkheid meer. Alleen de boodschap van Jezus uit de Bijbel kan de bezieling terugbrengen.’ Aan het woord is historicus, oud-Kamerlid en columnist Zihni Özdil tijdens een lezing in Den Haag.
De avond in de Waalse kerk is georganiseerd door Lux, een jonge community van twintigers en dertigers die samen antwoorden zoeken op vragen die ze echt belangrijk vinden. ‘In onze zoektocht naar goed en betekenisvol leven vinden we inspiratie in christelijke spiritualiteit. We zijn niet allemaal religieus of christen, wel open minded.’
Tot zover de tekst op de fraai vormgegeven website luxdenhaag.nl. Terug naar een volle zaal voor de lezing van Zihni Özdil, historicus, columnist bij Elsevier Weekblad en oud-Kamerlid voor GroenLinks. Özdil zegt atheïst te zijn, maar met fascinatie voor Jezus. Hij stelt zich voor als kleinzoon van een geitenhouder in Turkije, uit een dorp waar het armoe troef was.
‘Met 25 jaar hadden mensen al geen tanden meer, dat was er heel normaal’, vertelt hij. Özdil is dankbaar dat hij in Nederland de kans kreeg om academicus te worden. Zijn vader, die als arbeidsmigrant in een visfabriek werkte, had hem in groep 8 van de lagere school op het hart gedrukt om goed te presteren. ‘Dit is het belangrijkste jaar in je leven’, had hij de jongen gezegd.
Toen Zihni opgroeide, keek hij met bewondering naar de verzorgingsstaat. ‘Er was een sociaal vangnet voor mensen die niet meer konden werken.’ Maar na de toeslagenaffaire veranderde zijn mening. ‘Het laat zien hoe Nederland kansarmen onderdrukt. De bijstand is een uitzichtloze hel geworden.’ Dit brengt de columnist tot de kern van zijn betoog: ‘De politiek heeft geen spiritualiteit, geen bezieling meer.’ Alles zou zakelijker zijn geworden door het neoliberalisme. Hij merkte al bij de premiers Lubbers en Kok dat ze geen hoger doel meer wilden dienen. ‘Het was gewoon een baan. En Rutte? Die heeft geen visie. De vraag is hoe we hieruit komen.’
Laatste kans
Het antwoord vindt hij in de Bijbel, die hij als verklaard atheïst met veel interesse leest. ‘De weg is via Jezus. Ik heb ontdekt dat medemenselijkheid niet kan zonder spiritualiteit. Het is tijd voor christelijk socialisme!’ Zo zou er einde kunnen komen aan de ‘geestelijke armoede’ die de politiek beheerst. ‘Het is onze laatste kans!’
Het is nogal een oproep die hij over de millennials uitstort. In een vraaggesprek met Rik Zwalua van Lux Den Haag blijkt er meer achter schuil te gaan. Özdil vertelt dat hij veel berichten krijgt van christenen die zichzelf niet meer kunnen zijn op het werk. ‘Ze worden beschimpt. Laten we hen menselijk behandelen.’ Dan wordt de spreker zo enthousiast dat hij iedereen oproept om te gaan demonstreren tegen het neoliberalisme.
Zover komt het niet, want er zijn veel vragen in de zaal. Een pionier uit Moerwijk deelt een ervaring met een bezoek van directeuren van gemeentelijke diensten. Ze hoorden een man aan die in de problemen zat. ‘De reactie was “ik voel me zo machteloos”, maar ze hebben toch wel macht!’
Een vrouw vroeg hoe je politiek met bezieling vertaalt. ‘Laten we een nieuwe beweging maken’, reageerde Özdil. De Haagse band Lights in the Lake sloot de lezing af met het nummer Running. ‘Het gaat over God, maar niemand heeft het door’, aldus de zangeres.
