In september was er een bijzondere bijeenkomst van het Alleencafé, dat twaalf en een half jaar geleden werd opgericht. Gastspreker was pastor Marinus van den Berg. ‘Rouwen is een eenzaam avontuur.’
Pastor Marinus van den Berg was ook bij het prille begin van het Alleencafé. Hij sprak toen over ‘Rouwen in de tijd’. De ondertitel van het boek dat hij erover schreef is veelzeggend: ‘Een zoektocht in het landschap van afscheid en verlies’. Als pastor heeft hij jarenlange ervaring in rouwbegeleiding en in de palliatieve- en verpleeghuiszorg. Het afgelopen jaar was hij in Rotterdam betrokken bij de revalidatie van covidpatiënten. De covidpandemie bepaalde hem nog eens extra bij de eenzaamheid waarin mensen terecht kunnen komen.
Een hele klus
Het Alleencafé ontstond toen Elzina Oosterhuis (kerk- en buurtwerker in de Laakkapel) en ondergetekende (toen wijkpredikant) vanuit buurtorganisaties de vraag kregen ‘wat we aan de toenemende eenzaamheid kunnen doen’. We constateerden dat velen na een ingrijpend verlies worstelen met hun eenzaamheid. Suggesties om een soos te bezoeken of erop uit te gaan zijn aan hen vaak niet besteed. Ook zijn ze vaak (nog) niet toe aan een rouwverwerkingsgroep, waar verwacht wordt dat je een periode met anderen optrekt.
Zo ontstond het idee van een maandelijks Alleencafé – de naam is ‘afgekeken’ van het Alzheimercafé – omdat rouwen en alleen verdergaan een hele klus is. In het Alleencafé kunnen mensen die een dierbare verloren hebben terecht voor informatie en ondersteuning en gesprekken met lotgenoten. Ook in de zomer zijn er bijeenkomsten, want rouw kent geen vakantie. Enkele keren werd vanuit het Alleencafé een rouwgroep gevormd. Het woord ‘rouwverwerking’ gebruiken we liever niet, want dat suggereert te veel dat rouwen ‘verwerkt’ kan worden. ‘Het gaat nooit over’, zeggen mensen die al jaren geleden een verlies leden. Ds. Durkje Sikkema coördineert alweer zo’n negen jaar de ontmoetingen. Sinds de sluiting van de Laakkapel in 2013, komt men bij elkaar in De Oase in Spoorwijk.
Woestijn
Op de jubileumbijeenkomst waren naast de vaste gasten ook enkele geïnteresseerden afgekomen. ‘Iedereen rouwt alleen’, was het thema, dat door Marinus van den Berg werd toegelicht. ‘Rouwen is een eenzaam avontuur’, stelde hij. ‘Gelukkig zijn er mensen die naar je omzien en die je willen helpen, maar je wordt op jezelf teruggeworpen. Het is daarom niet waar als mensen zeggen: “Ik kan mij voorstellen hoe erg het voor je is.” Zeg dat toch niet, want de woestijn van de rouw is voor ieder mens anders!’ Hij was dan ook heel kritisch over de goedbedoelde adviezen die mensen soms geven. ‘Je moet gaan sporten’, ‘ga een dagboek bijhouden’, of: ‘luister naar mooie muziek’. Sommige aanwezigen herkenden dat. ‘Van muziek word ik nog verdrietiger, het bepaalt mij extra bij wie ik verloor.’ ‘Een dagboek bijhouden? Ik houd niet van schrijven.’ Het waren reacties die na de pauze loskwamen in het kringgesprek. Er was ruimte voor de bezoekers om hun verhaal te doen en dat gaf ook weer aanleiding tot onderling gesprek. Geen theorieën over rouw deze middag. Er werd respectvol geluisterd en het was een goede illustratie van het thema. Ook deelde Marinus van den Berg enkele ervaringen uit zijn pastorale praktijk.
In de pauze was er gelegenheid om zijn boek Ode aan de eenzaamheid aan te schaffen, dat in de coronatijd is verschenen als tegenwicht tegen een louter negatieve inkleuring van eenzaamheid. Er is namelijk gewenst én ongewenst alleen-zijn. Belangrijk is het om bij jezelf thuis te leren zijn. Een belangrijke les die de aanwezigen meekregen, met verve onderschreven door ds. Durkje Sikkema, was dat er in een rouwproces niets ‘moet’. Geef elkaar ruimte, tijd en aandacht.
Het was goed Marinus van den Berg te gast te hebben in het Alleencafé. Zeker, iedereen rouwt alleen, maar de maandelijkse ontmoeting met lotgenoten helpt wel!
Alleencafé: iedere 2e dinsdag van de maand van 14.30 tot 16.30 uur, Van Meursstraat 1, Den Haag; info: alleencafedenhaag@gmail.com
