In buurt-en-kerkhuis Shalom aan de Vrederustlaan doen de medewerkers hun best om het scala aan problemen in Den Haag-Zuidwest het hoofd te bieden. Onlangs is er een nieuw voedselbankmodel gelanceerd: binnen hun tegoed kiezen klanten zelf al hun boodschappen.
‘Dit is diaconaal werk pur sang.’ Heleen Joziasse kijkt om zich heen in de centrale ruimte van buurt-en-kerkhuis Shalom. Vrijwilligers staan met een ketel soep klaar voor de klanten, die buiten wachten tot de deuren worden geopend. Spoedig zullen zij hun wekelijkse boodschappentegoed geheel naar keuze kunnen besteden in de supermarkt beneden. Een zijdeur leidt naar de kerkzaal, waar winkelaars zich even kunnen terugtrekken met een medewerker van het buurt-en-kerkhuis voor een gesprek over keuzes in het leven.
‘Hier in Zuidwest kom je veel mensen tegen die niet meedoen’, zegt Joziasse, diaconaal opbouwwerker Den Haag-Zuidwest van Stek, stichting voor stad en kerk. ‘Het zijn mensen die niet zoveel te kiezen hebben in het leven. Ze worden geleid door omstandigheden: ziekte, werkloosheid, een scheiding. Vaak zijn ze niet naar school geweest of hebben ze een lage opleiding. Ze passen niet in deze samenleving, die hen heeft uitgekotst. We proberen deze mensen een gevoel van eigenwaarde te geven en ze aan te spreken op wat ze wél kunnen, op hun kwaliteiten en hun dromen. Ze komen hiernaartoe om producten te halen, maar ook voor de contacten.’
Vergaarbak
Den Haag-Zuidwest neemt bijna het hele stadsdeel Escamp in beslag en bestaat uit verschillende wijken – ooit naoorlogse paradepaardjes van wederopbouw en saamhorigheid, maar inmiddels veranderd in wat sommigen ‘het afvoerputje van Den Haag’ noemen. Er is grootscheepse stadsvernieuwing gaande: de verouderde flatblokken en eengezinswoningen maken een voor een plaats voor moderne wooncomplexen. Joziasse: ‘De wijk is een soort vergaarbak. Veel verschillende culturen, lage huren, veel mensen met lagere sociaal-economische posities. Je hebt zoveel verschillende vormen van problematiek hier.’
De aanpak daarvan begint dikwijls met een kopje koffie. ‘De bedoeling is niet om te evangeliseren, maar om er gewoon te zijn’, meldt Jillian Barrett, coach bij Kies! Voedselbankwinkel. ‘Ik kijk naar de behoeftes van de mensen: de behoefte aan sport, aan een gesprek. Dat kan ook gaan over vrijwilligerswerk, uitgaan, werk zoeken.’ ‘Weer meedoen en meetellen’, zoals Heleen Joziasse het omschrijft, ‘dat je een zinvol bestaan hebt.’
Een 48-jarige vrouw vult haar mandje uit de schappen en rekken van de voedselbankwinkel. ‘De nood is heel hoog’, geeft ze toe. Door ziekte verloor ze haar baan en belandde in de bijstand, met twee volwassen zoons die studeren en nog thuis wonen. Maandelijks komt ze 375 euro tekort. Gedrieën vormen ze een van de naar schatting 160 huishoudens uit de buurt die in aanmerking komen voor voedselhulp. ‘Ik ben heel blij dat die voedselbank er is. Daardoor red ik het.’ Ze voelde schaamte, zeker toen de buurvrouw haar in de rij zag staan. Nu verdeelt ze zonder gêne het brood dat ze vrijdags van een kennis bij een bakkerij toegestopt krijgt onder de bewoners van haar portiek. Het is een ander leven dan toen ze nog een koophuis had; ze voelt zich niet veilig, er moet iemand mee wanneer ze de hond uitlaat.
In de war
Behalve in de voedselbankwinkel kunnen buurtbewoners in buurt-en-kerkhuis Shalom terecht voor taallessen, huiswerkbegeleiding, moestuinieren, naailessen en bewegen op muziek. Zeynep (18), studente sociaal werk en stagiaire bij Kies!, vat het als volgt samen: ‘Het is gewoon een plek waar iedereen bij elkaar komt en zijn ding doet, geen kerk-kerk.’
Voor Diny Hamel (81) is de Shalomkerk dat overigens nog wel. Ze woont al bijna een halve eeuw in de wijk en heeft de tijd nog meegemaakt dat de gelovigen ’s zondags ‘in stoeten’ flat aan flat naar de kerk gingen. ‘Onze kerk dunt wel heel erg uit, hoor. Als je het hier ’s zondags in de kerk ziet… oh!’ Maar Hamel heeft de nieuwe tijd omarmd. Ze gaat nog steeds naar de dienst, maar schenkt ook koffie en thee in het buurt-en-kerkhuis. Bijvoorbeeld aan een leeftijdgenote die hier komt breien en volgens Joziasse ‘helemaal in de war’ is. ‘Dat vertrouwt ze dan, want ze vertrouwt niemand.’ Volgens Diny Hamel vindt haar kennis ‘het wel leuk, hoor’. ‘Ze komt niet voor de voedselbank, maar om met jullie te kletsen.’ Joziasse: ‘Dat is het. Dat is het werk.’
Buurt-en-kerkhuis Shalom en Kies! Voedselbankwinkel zijn nog op zoek naar vrijwilligers.
Fotobijschrift: Kies! Voedselbankwinkel in bedrijf op een dinsdagmiddag.
