Ook in de kerk mag wat te beleven zijn
De belevingscultuur is overal. Mensen willen geraakt worden, even uitgetild boven de dagelijkse sleur. Wat valt er te beleven in protestantse vieringen? Het is belangrijk dat ons hele mens-zijn wordt aangesproken.‘Het raakte me tot in het diepst van mijn tenen toen mijn dochter en schoonzoon neerknielden voor de zegen in hun trouwviering. Een echt kippenvelmoment.’ We zijn massaal op zoek naar belevenissen die ons persoonlijk raken. Als iemand ergens geweest is vragen we: was het leuk? Terwijl er ook andere vragen te stellen zijn, zoals: was het leerzaam of zinvol? Mensen zijn koortsachtig op zoek naar ervaringen die hen uittillen boven de gewoonheid van het dagelijks leven. De belevingscultuur is overal. Dat roept meteen vragen op. Is er in onze kerkelijke vieringen wel genoeg te beleven?
Opleuken
Vanouds wordt in protestantse kerkdiensten vooral het verstand bediend. Het belangrijkste ingrediënt, de preek, was vooral uitleg. Intussen is er al jaren een kentering waar te nemen. Dat is ook te zien aan de opkomst van beamers in kerkdiensten. Die worden niet alleen gebruikt om liederen te projecteren, maar ook worden er hele preken gehouden aan de hand van kunstwerken. De apostel Paulus mag dan wel gezegd hebben: ‘het geloof is uit het gehoor’, maar het oog wil ook wat. Het heeft iets geestigs dat protestants Nederland lijkt terug te gaan naar de tijd van voor de Beeldenstorm. Maar het is meer dan opleuken. Men ontdekt steeds meer dat het in het geloof om ons hele mens-zijn gaat, niet alleen het hoofd, maar ook het hart.‘Het gaat niet zozeer om spektakel, wel om betrokkenheid’Marketeers weten dat consumenten graag iets willen beleven. Het is niet meer genoeg om gewoon een product te verkopen, er moet ook een ‘stukje beleving’ bij. Zij onderscheiden daarbij vijf ervaringsaspecten. Het eerste aspect is gewaarworden. Wat word je gewaar via je zintuigen: wat hoor, zie, voel, ruik en proef je? Als tweede voelen: wat gebeurt er emotioneel met mij? Het derde aspect is denken, het vierde handelen en het vijfde verhouden: wat gebeurt er met je in relatie tot anderen? Hoe meer van deze aspecten tegelijk een rol spelen, hoe meer er sprake is van een intense belevenis. Wat gebeurt er als je deze aspecten toepast op kerkelijke vieringen? In ieder geval brengt het in beeld in hoeverre ons hele mens-zijn wordt aangesproken. Dat lijkt me ook de bedoeling. Jezus zei: ‘Heb God lief met heel je hart, je ziel, je verstand en je kracht.’ De beleveniseconomen hebben mij daar opnieuw de ogen voor geopend.
