Een gedenkplek voor dakloze overledenen
Op 30 oktober vieren veel kerken een allerzielen dienst. In november gedenken we de doden en noemen hun namen. Ook van de mensen die tijdens hun leven soms ongezien bleven.
In het pand van Stek aan de Parkstraat is onlangs door het Straat Consulaat een kleine gedenkplek ingericht om een overleden dakloze man te herdenken. Zijn naam was Aad en hij vulde dat zelf altijd aan met ‘van de straat’. Hij werd 79 jaar: voor iemand die voornamelijk buiten heeft geleefd is dat oud. Jeroen van Es van het Straat Consulaat vertelt wat deze man bijzonder maakte.
‘Aad zat altijd vol met verhalen en had levensdoelen die hij tot op het eind graag nog wilde vervullen. Hij was eigenzinnig en enthousiast. Hij was graag op straat en wilde dáár overleven. Als hij in de opvang was, kon hij daar zijn draai niet vinden; hij vond de regels er niet zo fijn. Hij sliep er in de winter weleens een nachtje, maar dan stond hij altijd vroeg op om weer naar buiten te gaan. Hij sliep liever in een portiek of een garage en stond dan hier soms vroeg voor de deur voor een kop warme chocolademelk.’
Stereotiep beeld
Het Straat Consulaat vindt het belangrijk om dakloze mensen een gezicht te geven en hun naam te laten klinken. Wij hebben vaak een stereotiep beeld en behandelen dakloze mensen hierdoor anders. Een persoon met een gezicht en een naam zorgt voor een betere beeldvorming. De verhalen en oorzaken van dakloosheid zijn enorm divers en ook dakloze mensen maken deel uit van de maatschappij. Het afgelopen jaar zijn er in Den Haag voor zover bekend drie andere dakloze mensen overleden. De 33-jarige Poolse Tomasz werd in augustus dood in het water van het Julianapark aangetroffen. Aanvankelijk ging men uit van moord, maar inmiddels is gebleken dat hij niet door een misdrijf om het leven is gekomen. Nena, een 40-jarige Poolse vrouw, werd ernstig ziek en overleed in het ziekenhuis. Net als Krzisztof, die ook uit Polen afkomstig was. Op zijn uitvaart was er geen enkel familielid aanwezig, maar wel een paar van zijn vrienden van de straat.
Familie van de straat
De afscheidsviering bij een uitvaart van dakloze mensen wordt vaak geleid door een pastor van het Straatpastoraat. Er zijn graven ter beschikking gesteld op begraafplaats Oud Eik en Duinen. Bij elk graf wordt ook een grafsteen geplaatst met de naam van de overledene. Het blijkt dat zowel de ‘familie van de straat’, als de biologische familie de graven regelmatig bezoekt. Een andere vorm om de namen van overledenen levend te houden, bevindt zich in de tuin van het voormalige Stadsklooster aan het Westeinde. Op deze prachtige plek heeft het Straatpastoraat een gedachtenismonument geplaatst met daarop de namen van alle – bij hen bekende – dakloze mensen die sinds de start van hun activiteiten in 2001 zijn overleden. Het eerbetoon maakt indruk en wordt vaak bezocht om even stil te staan bij iemand die gemist wordt. Bonita is een van die trouwe bezoekers. Het monument betekent veel voor haar. Ze heeft nu een huis, maar was twintig jaar geleden ook dakloos en kende veel mensen die op straat leefden. Zij kwam samen met hen bij de vieringen van het Straatpastoraat en beschouwt ‘de jongens van het eerste uur’ als familie. Door de jaren heen zijn ze allemaal overleden en rest de herinnering en een koperen plaatje met hun naam.
Jolly van der Velden
