Met thermokleding in de kerkbanken
Het wordt deze winter koud in veel Haagse kerken. De enorm gestegen energieprijzen zorgen bij kerkenraden en parochiebesturen voor de nodige hoofdbrekens. Hoe houden ze de kosten nog enigszins binnen de perken?
Ook bij normalere energieprijzen is het verwarmen van monumentale kerken een kostbare aangelegenheid. Op de website van de rooms-katholieke parochie Maria Sterre der Zee, met onder andere kerkgebouwen aan de Elandstraat, Parkstraat en Beeklaan staat het netjes voorgerekend. Het kostte vorige winter al tussen de 300 en 800 euro per kerkdienst om een kerkgebouw op een temperatuur van 16,5 graden te krijgen. Inmiddels zijn de gasprijzen zeker verdrievoudigd. Het parochiebestuur heeft daarom besloten om de komende tijd ook overdag de nachttemperatuur van 10 graden aan te houden, de minimumtemperatuur die nodig is voor het behoud van de kerken en de orgels.
Fleecedekentjes
Bestuurslid Alex Keijzer vertelt: ‘Als parochiebestuur willen we het liefst voorkomen dat we vieringen moeten schrappen of combineren. Vanuit ervaringen met een fusie weten we namelijk dat dat voor veel onrust zorgt, waardoor je ook parochianen kwijtraakt. Om de kerkgangers tegemoet te komen hebben we voor ieder kerkgebouw vijftig fleecedekentjes aangeschaft en zo nodig komen er meer.’ Bij parochie De Vier Evangelisten is begin oktober het overleg nog in volle gang. Tom Kouijzer is pastor bij deze parochie, met kerkgebouwen aan onder andere de Kamperfoeliestraat, Leyweg en in Loosduinen. ‘Er spelen veel factoren mee, maar in ieder geval willen we in alle gebouwen de vieringen continueren want het gaat om verschillende geloofsgemeenschappen’, stelt hij. In de Noorderkerk aan de Schuytstraat – bouwjaar 1906 en enkelsteens – gaat de thermostaat van 18 naar 12 graden. Ter compensatie schaft kerkrentmeester Rien van de Werf voor de kerkgangers oplaadbare warmtekussens aan. Ook in de bijna honderdjarige Bethlehemkerk aan de Laan van Meerdervoort zal het kouder worden, maar kerkrentmeester Wim Voskamp weet begin oktober nog niet precies op hoeveel graden de thermostaat wordt gezet. In de Morgensterkerk aan de Genemuidenstraat gaat de thermostaat voorlopig van 21 naar 19 graden, vertelt diaken Gijsbert Pellikaan.
Gymzaal
De Morgensterkerk is onderdeel van de Gereformeerde Kerk vrijgemaakt. De kerk is in 1952 ontworpen als noodkerk voor de toenmalige Hervormde Kerk. Pellikaan: ‘Iedereen denkt dat het een gymzaal is. Door de ramen en het platte dak is het ’s zomers snel te warm en ’s winters te koud. Een aantal jaren geleden hebben we 56 zonnepanelen laten plaatsen, en daarmee dekken we onze elektriciteitsbehoefte ruim. Ook hebben we dubbel glas, is de oude cv-ketel vervangen en is het gebouw goed geïsoleerd. Om de energiekosten te drukken gaat ook de nachttemperatuur naar beneden en gaan we nog scherper kijken hoe we de temperatuur zo efficiënt mogelijk kunnen regelen. Het overschot aan elektriciteit willen we slimmer investeren in het gebouw, want dat brengt meer op dan terugleveren aan de energiemaatschappij. Ook willen we bekijken of een warmtepomp haalbaar is.’ In de andere kerken wordt – los van de huidige prijsexplosie – ook al langer nagedacht over duurzaamheidsmaatregelen, maar die zijn in oudere gebouwen niet zo gemakkelijk toe te passen. ‘Alles begint met isoleren’, stelt Wim Voskamp van de Bethlehemkerk, ‘maar bij een oud gebouw is dat nu eenmaal lastig.’ Ook zijn verschillende kerkgebouwen gemeentelijk monument of rijksmonument, waar regelgeving bij komt kijken. Al blijkt die niet altijd in beton gegoten. Zo worden er op de Noorderkerk, een gemeentelijk monument, binnenkort zonnepanelen geplaatst. Voorwaarde is wel dat de panelen niet zichtbaar zijn vanaf de straat. Een ander lastig punt is de verhuur van de kerkgebouwen. Veel van de kerken worden ook gebruikt door bijvoorbeeld migrantenkerken of pioniersplekken, die doorgaans tegen een vriendenprijs gebruik mogen maken van het gebouw. Maar gaat het om verhuur voor concerten of andere activiteiten, dan wordt het lastiger. Daar zijn veel kerkbestuurders nog niet uit. Wel valt op dat ze niet voor één gat te vangen zijn. Rien van de Werf van de Noorderkerk weet dit treffend te verwoorden: ‘Ik ben altijd heel optimistisch. In de middeleeuwen waren de kerken ook niet verwarmd en toch zaten ze vol.’
Irna van der Wekke
Bij de foto: In de monumentale kerk aan de Elandstraat staat de thermostaat op 10 graden.
