Het is mij niet onbekend dat niet iedereen de kerstdagen vol verwachting tegemoetziet. ‘Het is het feest van de commercie.’ Niet onwaar, maar wat wil je in een land waarin nog niet de helft van de inwoners zich gelovig noemt. Erger vindt menigeen het dat een onbekende jou – eenzame of bejaarde – een kerstkrans brengt en een uitnodiging. Welkom in de kerk! Vrijwilligers fietsen en draven door de buurt, organiseren van alles voor anderen en zitten met kerst uitgeput bij de kleurig versierde boom. Waarom kan al die menslievendheid niet gewoon over het jaar uitgesmeerd worden?
Wie tegen de feestdagen opzien, krijgen het nog eens ingepeperd: de kinderen zijn uitgevlogen, een partner overleden, het geloof staat op de waakvlam. In die donkere dagen rukt Gods grondpersoneel uit: Jezus redt! Tegelijk mag het wel een wonder heten dat zovelen, ongenodigd en aarzelend, de weg weten te vinden naar een adventsviering of kerst(nacht)dienst. Laten we daar alsjeblieft niet zuur overdoen. Het vraagt moed om een kerkgebouw binnen te gaan, je tussen wildvreemden te begeven en maar hopen dat je geen figuur slaat. Wanneer moet je zitten blijven of gaan staan, zingt nu dat koor of mag je zelf ook zingen? De taal en de liedteksten, niet altijd even toegankelijk. Het duurt even voor de kerstvrede in je hart neerdaalt. Nee, in de kerken geen spetterende show en een bekende Nederlander die je door het programma loodst. Er wordt gezongen over het universele verlangen naar vrede en in gebeden hoor je dat ze hier de hoop nog niet hebben opgegeven dat het ánders kan. Er komt een heel oud verhaal langs dat tegelijk actueel is. Een man en een vrouw, gedwongen onderweg, die onderdak wordt geweigerd. Hier in deze kerk, met brandende kaarsen, voelt heiligheid als een warme deken. Er moét niets, je bent te gast en viert samen de geboorte van een kind. In plaats van kersttakken hing ik eens ballonnen in de kerk. Ik zag verwondering en vragende ogen. ‘We vieren de verjaardag van Jezus’, zei ik. En de kinderen liepen met lampions door de verduisterde kerk. Kinderen houden ervan grote mensen te verrassen. Commercieel of niet, ongevraagde liefdadigheid ten spijt, roept het Kerstfeest verwondering en verlangen op bij velen. Daarom zetten ze zich over hun aarzeling heen en hopen op het beste. De buitenkant van het Kerstfeest en overwinteren in Portugal, ze weten dat je daar niet echt gelukkig van wordt. Ze zoeken een schuilplaats, muziek die verwarmt, mensen die voor je inschikken in de kerkbank. Met hoeveel vragen of twijfels ze ook kwamen, die blijken hier de vrede niet te verstoren. Kerst is het feest van de tegenspraak, van engelen die de vrede uitzingen onder een bezettingsmacht, van baby’s voor wie geen plaats is. Het feest van twijfelaars, uitgeputte vrijwilligers en boze klimaatactivisten, soms verenigd in één persoon. Kerst is óók het feest dat niet kapot te krijgen is, omdat er gevierd wordt dat het de Eeuwige niet menselijk genoeg kan toegaan op deze wereld. Rob van Essen Foto: media-indebuurt.nl.
