‘Ik was nog geen tien jaar oud’
Boem van Ravenswaaij maakte als kind de Tweede Wereldoorlog mee en tekende later zijn oorlogservaringen in kleur. ‘De oorlog heeft grote indruk op mij gemaakt, maar ik ben er ook shockproof door geworden.’
‘Kijk, zo schuilden we voor de bommen.’ Boem van Ravenswaaij laat een tekening zien van een familie, bevend onder de trap, met huisdieren en al. Van Ravenswaaij heeft een indrukwekkende internationale carrière achter de rug, en is ook een begenadigd illustrator en cartoonist.
‘Er werd al dagen gebombardeerd, maar wij moesten tot het einde blijven’, vertelt hij. ‘Ik was nog geen tien jaar oud. Mijn vader was de enige arts in de wijk en er werden steeds gewonden bij ons binnengebracht – een indruk die ik mijn leven lang heb meegedragen. Mijn oudere zusje en ik hebben alle gordijnen in huis losgerukt om te gebruiken als verbandgaas. Op 3 maart kwam er zó’n zware inslag dat we het huis uit zijn gerend. We konden nog net Tippy, onze Schotse terriër, aan zijn riem vastpakken. Onze kat zagen we nergens meer. We woonden aan het begin van de Laan van Nieuw Oost-Indië en we renden de hele laan af, in de richting van het viaduct in Voorburg. Ook die vlucht is mij mijn hele leven bijgebleven. Onderweg vielen er nog steeds bommen. Boven op het viaduct stonden Duitse soldaten te kijken en te lachen om de stroom vluchtende mensen.’ (lees verder onder de foto)
Boem van Ravenswaaij: ‘Ik ben dankbaar dat we levend door de oorlog heen zijn gekomen.’ (foto: 070fotograaf)
Kat
Kort na het bombardement ging Boem – tot woede van zijn ouders, die het veel te gevaarlijk vonden – zijn kat zoeken. De kat zag hij niet, maar in de puinhopen van hun huis vond hij een klein keramisch nijlpaardje. Het was ongeschonden, al was het aan één kant zwartgeblakerd. Boem laat het zien, hij heeft het altijd bewaard. ‘Het is het enige wat over is, verder was mijn familie alles kwijt.’
‘Alle gordijnen werden gebruikt als verbandgaas’
Al eerder in de oorlog had Boems vader vastgezeten in Kamp Amersfoort vanwege zijn leidende rol in het artsenverzet. Gelukkig kwam hij weer vrij. ‘Op een dag zat ik in de voorkamer en zag een vreemde, kaalgeschoren man aankomen die met plezier naar mij keek’, vertelt Van Ravenswaaij. ‘Het duurde even voor ik doorhad dat het mijn vader was! Ik vraag mij wel eens af of ik het zelf ook gedaan zou hebben. Mijn verzetsdaden bleven beperkt tot het rondbrengen van illegale krantjes zoals Trouw en Het Parool – als jongetje kon je je tijdens de Sperrzeit nog wel onopvallend buiten begeven. Ik heb groot respect voor mijn vader.’ Wat hebben zijn oorlogservaringen voor Van Ravenswaaij betekend? ‘De oorlog heeft grote indruk op mij gemaakt, maar ik ben er ook shockproof door geworden. Ik kon daardoor veel doorstaan. Ik ben dankbaar dat ons gezin bij elkaar is gebleven en dat we levend door de oorlog heen zijn gekomen. Ik heb goede herinneringen aan mensen die elkaar hielpen. Al waren er treurige momenten, ik kijk terug op een goed leven.’
Anne-Helene Borgts
Dit is een bewerkte versie van een artikel dat eerder verscheen in het Wijkblad Benoordenhout.
Onderschrift bij de illustratie: ‘Kijk, zo schuilden we voor de bommen’
(Illustratie door Boem van Ravenswaaij)
